Naar het normale niveau

Veelomvattend onderwerp

Bij veel hypofyseaandoeningen worden medicijnen voorgeschreven. Soms bestaat de behandeling alleen uit medicijnen, soms worden medicijnen voorgeschreven als aanvulling op een operatie of een bestraling.

Welke medicijnen worden voorgeschreven kan van persoon tot persoon verschillen. Immers: bij een hypofysestoornis kan er een overschot van of een tekort aan verschillende soorten hormonen ontstaan. Ook bestaan er vaak meerdere overschotten of tekorten naast elkaar. Bovendien reageert iedereen weer anders op een medicijn.

Doel

Het onderwerp ‘medicijnen bij een hypofyseaandoening’ is daarom een veelomvattend onderwerp. Toch is het doel van een behandeling met medicijnen eenvoudig samen te vatten: de hoeveelheid hormonen in het lichaam moet worden teruggebracht tot een normaal niveau. Kort gezegd kan dat doel op twee manieren worden bereikt:

• Als er te weinig hormonen zijn, worden deze hormonen aangevuld of wordt de aanmaak van deze hormonen gestimuleerd.
• Als er te veel hormonen zijn, wordt de aanmaak van deze hormonen afgeremd of wordt de werking van deze hormonen verminderd.

Voor iedereen anders

In de volgende paragrafen vindt u een overzicht van medicijnen die u voorgeschreven kunt krijgen als er te veel of te weinig hormonen in het lichaam zijn. Let op: de nadruk ligt op ‘kunt’. U krijgt deze medicijnen niet altijd in alle situaties voorgeschreven. Veel hangt af van uw persoonlijke situatie.

Zo is het bijvoorbeeld belangrijk wat de oorzaak van de hormoonstoornis is. Een tekort aan geslachtsklierstimulerende hormonen (gonadotrofinen) kan bijvoorbeeld ontstaan als gevolg van een niet-functionerende tumor. In dat geval kan de arts ervoor kiezen om de geslachtshormonen aan te vullen. Maar een onderdrukking van de gonadotrofinen kan ook ontstaan als gevolg van een prolactinoom. In dat geval zal de arts ervoor kiezen om het overschot aan prolactine aan te pakken. Vraag uw arts daarom altijd om informatie die precies aansluit bij uw situatie.

Zie ook www.apotheek.nl

Kennis op het gebied van medicijnen kan snel veranderen. Kijk voor de laatste informatie over uw medicijnen op www.apotheek.nl.

Andere medicijnen

Naast de medicijnen die de hoeveelheid hormonen normaliseren, worden er soms ook nog andere medicijnen voorgeschreven. Het gaat dan om medicijnen die verschijnselen van een hypofysestoornis bestrijden. Bijvoorbeeld: tegen hoofdpijn kunnen pijnstillers worden voorgeschreven. Helaas hebben we hier niet voldoende ruimte om al deze medicijnen ook te bespreken. Vraag uw arts om meer informatie.

Algemene informatie

Medicijnnamen

Medicijnen hebben altijd twee namen. We schrijven de naam van de werkzame stof met een kleine letter. We schrijven de fabrieks- of merknaam met een hoofdletter, tussen haakjes, achter de naam van de werkzame stof. Bijvoorbeeld: levothyroxine (Thyrax®).

Omdat verschillende fabrikanten soms hetzelfde medicijn maken, komen verschillende merknamen voor. Deze herkent u aan het merkteken ®. Soms zijn medicijnen merkloos: in dat geval zijn de namen van de werkzame stof en de fabrieksnaam hetzelfde en heeft de naam niet het merkteken ®.

Bijwerkingen

Het is de bedoeling dat medicijnen het evenwicht in het lichaam herstellen, dat alles weer 'normaal' wordt. Bij een juiste behandeling blijven de bijwerkingen beperkt. De dosis luistert echter heel nauw: bij een verkeerde dosis kunnen de medicijnen ernstige bijwerkingen geven. Daarom is het erg belangrijk dat u zich aan de voorgeschreven dosis houdt. Als u klachten krijgt, is de dosis waarschijnlijk te hoog of te laag.

Het instellen op medicijnen is ingewikkeld en per persoon verschillend. Daarom kan het een tijd duren voordat u de hoeveelheid en het soort medicijnen krijgt die het beste bij u passen. Houd er rekening mee dat dit een aantal maanden kan duren. In deze periode wordt de dosis steeds beter afgestemd. De specialist begint met het voorschrijven van een dosis naar de gemiddelde patiënt. De dosis kan naar boven of beneden worden aangepast, afhankelijk van hoe u zich voelt en wat de effecten van het medicijn zijn. Bedenk dat uw lichaam een nieuwe balans moet vinden en dat dit ook tijd kost.

In de (verplichte) bijsluiter vindt u informatie over de bijwerkingen. Een bijsluiter noemt de bijwerkingen die ooit bij mensen zijn opgetreden, dus ook de heel zeldzame. Als u iets op de bijsluiter niet begrijpt, vraag het dan aan de apotheker of aan uw arts. Op www.apotheek.nl kunt u zelf zoeken naar betrouwbare informatie over uw geneesmiddelen.

Ga altijd voorzichtig met medicijnen om. Als u een nieuwe klacht krijgt, kan het om een bijwerking gaan. Neem in dat geval altijd contact op met uw arts.

Een bijwerking melden

Het kan zijn dat u een bijwerking krijgt die niet in de bijsluiter staat. Het kan ook zijn dat u een bijwerking krijgt die wel in de bijsluiter staat maar die u als onverwachts ernstig ervaart of heeft ervaren. Overleg in zo'n geval altijd met uw arts of apotheker.

Het is aan te raden zo'n onbekende of ernstige klacht die mogelijk met uw medicijnen te maken heeft, ook te melden aan het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Dit centrum verzamelt en analyseert informatie over bijwerkingen om de veiligheid van geneesmiddelen te bewaken. Door deze klachten te melden, helpt u mee aan het bewaken van de geneesmiddelveiligheid.

U kunt een mogelijke bijwerking online melden, via een formulier op de website: www.lareb.nl. U kunt ook een papieren meldformulier aanvragen via [email protected]. Uw (altijd anonieme) melding wordt vertrouwelijk behandeld.

Als er door Lareb signalen worden gevonden van bijvoorbeeld nieuwe bijwerkingen, dan worden deze doorgegeven aan het College ter Beoordeling van geneesmiddelen, dat voor Nederland de registratie van medicijnen regelt. Het CBG kan besluiten om bijvoorbeeld een bijsluitertekst aan te passen of in een uiterste geval een geneesmiddel van de markt te halen.

Controle

De dosis moet regelmatig worden aangepast: er wordt gezocht naar de ideale balans. Bovendien kan in bepaalde perioden of levensfasen de hoeveelheid van een bepaald hormoon – of de behoefte daaraan – sterk stijgen of dalen. Daarom zult u regelmatig opgeroepen worden voor controle: de internist-endocrinoloog kan dan nagaan of de dosis nog past bij uw situatie. Hiertoe zal hij of zij u vragen stellen en bloedonderzoek doen.

Zelf kunt u een dagboek bijhouden: hierin beschrijft u uw klachten en noteert u op welke momenten u er last van heeft. Samen met uw behandelaar kunt u nagaan of er een relatie is met de medicijnen. Houd in het dagboek ook uw lichaamsgewicht en de hoogte van de bloeddruk bij en noteer op welke momenten u uw medicijnen inneemt. Ook hiermee helpt u uw behandelaar bij het zoeken naar een relatie.

Sommige mensen maken een foto of een filmpje van bepaalde verschijnselen. Dit kan bijvoorbeeld met een telefoon. Bij de volgende afspraak kan de behandelaar de beelden bekijken en analyseren.

Wisselwerking

Medicijnen kunnen de werking van verschillende andere medicijnen beïnvloeden. Het tegenovergestelde kan ook gebeuren. Dit heet wisselwerking. Het kan zijn dat één van de twee minder goed gaat werken. Uw klachten kunnen erger worden. Ook kunnen de medicijnen elkaars werking versterken, waardoor er meer en ernstigere bijwerkingen kunnen optreden. Uw arts zal u hier verder over informeren.

Houd er rekening mee dat deze wisselwerking ook kan optreden bij middelen die u gewoon bij de drogist kunt kopen, zoals pijnstillers, maagtabletten of multivitamines. Overleg altijd met uw specialist of apotheker als u dit soort middelen gebruikt of wilt gebruiken.

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding

Overleg altijd met uw arts of apotheker over uw medicijngebruik wanneer u kinderen probeert te krijgen, of in het geval van zwangerschap of borstvoeding. Veel van de hieronder genoemde medicijnen kunt u in dat geval beter niet gebruiken, omdat ze ingrijpen in de hormoonhuishouding. Uw arts of apotheker kan dan bekijken of u andere medicijnen kunt gebruiken of dat u het gebruik tijdelijk kunt stopzetten.

Meer informatie

Als u meer wilt weten over de medicijnen, kunt u terecht bij de arts die de medicijnen voorschrijft en bij uw apotheker. U kunt ook kijken op internet: www.apotheek.nl. Deze website gaat uit van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie (KNMP). Dit is de beroepsorganisatie van apothekers. U krijgt er betrouwbare informatie.