De milt

Belangrijk onderdeel van het afweersysteem

Bij ITP ziet het afweersysteem de bloedplaatjes aan voor lichaamsvreemd materiaal. Daarom probeert het afweersysteem de bloedplaatjes te vernietigen. Dit gebeurt meestal in de milt.

Wat is de milt?

Het bloed dat door het hart wordt rondgepompt, passeert eerst de milt. Dit orgaan filtert het bloed. Per dag stroomt er ongeveer driehonderd liter bloed door de milt!

Lichaamsvreemd materiaal (zoals bacteriën en virussen) wordt in de milt tegengehouden en verwijderd. Dit laatste gebeurt met behulp van antistoffen die ook in de milt worden gemaakt. De milt is dus een belangrijk onderdeel van het afweersysteem.

“De verpleegkundige zei dat ik me de milt kon voorstellen als een soort zeef. Dat beeld is me altijd bijgebleven. Als ik in de keuken sta en iets moet zeven of afgieten, dan moet ik er weer aan denken.”

Waar zit de milt?

De milt bevindt zich aan de linkerkant van het lichaam, aan de bovenkant van de buik. Het zit vlak achter de maag en onder het middenrif en de linkerlong. Over het algemeen is de milt 12 x 7 x 4 centimeter groot, en weegt hij rond de 200 gram. Bij het ouder worden neemt de milt in grootte en gewicht af. Het Engelse en Griekse woord voor milt is spleen.

Zonder milt

Maar hoe belangrijk de milt ook is, het orgaan is niet noodzakelijk om in leven te blijven. Weliswaar is het lichaam zonder milt minder goed bestand tegen bepaalde infecties, omdat het bloed minder goed gefilterd wordt. Maar de andere organen gaan wat harder werken en maken zo het verlies goed. Vooral de lever komt in actie, want ook de lever is een orgaan dat het bloed kan filteren en infecties kan bestrijden.

Behandeling bij ITP: verwijderen van de milt

Bij chronische ITP kan de behandeling bestaan uit het operatief verwijderen van de milt. De gedachte daarachter is: door het orgaan weg te nemen dat veel bloedplaatjes afbreekt, kunnen er ook minder bloedplaatjes afgebroken worden.

In de loop der jaren is bovendien duidelijk geworden dat het verwijderen van de milt een effectieve behandeling is. Bij zo'n 80% van de mensen is er een positief effect. Dat hoeft niet te betekenen dat de bloedplaatjes weer helemaal op het oude niveau komen, maar wel dat het aantal in ieder geval stijgt naar een veilig niveau. Bij ongeveer 66% van deze mensen houdt dit effect vijf jaar en langer aan.

Twijfel over operatie

Als u chronische ITP heeft waarvoor steeds behandeling nodig is (omdat het aantal bloedplaatjes steeds te laag is of u last heeft van bloedingen), is het zeer waarschijnlijk dat uw arts deze behandeling op een gegeven moment onder uw aandacht zal brengen.

Uw arts zal u natuurlijk uitgebreid inlichten over de ingreep en alle voors en tegens met u bespreken. Uiteindelijk bent u degene die beslist of de operatie ook echt doorgaat.

Ondanks de vaak gunstige resultaten van de miltverwijdering, is het voor veel mensen toch een moeilijke beslissing. Zij twijfelen vaak lange tijd over de vraag of ze de operatie nu wel of niet moeten ondergaan. De belangrijkste redenen voor deze twijfel zijn:

• De uitkomst van de miltscan biedt weinig duidelijkheid.  
• De operatie heeft niet altijd een goed en/of blijvend effect. 
• Een operatie brengt risico’s met zich mee.
• Na de operatie is er een verhoogd risico op infecties.

Niet altijd een goed effect

Bij acht op de tien mensen leidt de operatie tot een goed resultaat. Er zijn echter ook mensen bij wie de operatie helemaal niet aanslaat. Ook gebeurt het wel dat de operatie in eerste instantie goed aanslaat, maar dat de problemen na verloop van tijd terugkeren. Bij zo’n 30% gebeurt dit na enkele weken, maanden of jaren. Vooraf is niet te voorspellen wat het effect bij u zal zijn.

Uit een scan van de milt kan wel duidelijk worden waar de bloedplaatjes vooral worden afgebroken: binnen of buiten de milt. Dit kan een reden zijn om voorafgaand aan een miltverwijdering eerst een scan te maken. Dit onderzoek geeft meer zekerheid over het slagen van de operatie.

“Zo’n orgaan zit er toch niet voor niks. Om die milt er dan uit te halen… ik weet niet, ik heb er een gek gevoel bij. Stel dat het niet werkt… dan kan je ook niet meer terug, ze kunnen hem er niet weer terug in zetten. De keuze voor een operatie heeft dus iets heel definitiefs… Ik weet nog steeds niet goed wat ik moet doen. Ik denk dat ik ook nog eens ga bellen met de patiëntenvereniging, daar zitten vast wel een paar mensen die zelf zo’n operatie hebben ondergaan.”

Operatierisico’s

Aan een operatie kleeft altijd een risico. Zo vergroot een operatie het risico op infecties, waar u zonder milt nog gevoeliger voor bent. Andere mogelijke complicaties (bijkomende problemen) zijn: bloedingen en trombose.

Verhoogd risico op infecties

Met de milt wordt een belangrijk deel van het afweersysteem verwijderd. Zoals u al heeft kunnen lezen is dat op zich is niet erg, een mens kan zonder milt leven. Maar u bent dan wel vatbaarder voor bepaalde infecties. Deels wordt dit ondervangen door vaccinaties (inentingen) en het gebruik van antibiotica gedurende twee jaar na de splenectomie. Toch zult u hier in het dagelijks leven rekening mee moeten houden.

“Door de operatie heb je meer kans op infecties. Om die reden heb ik lang geaarzeld over de operatie. Ik reis veel, en ik vroeg me af of dat nog wel zou kunnen na de operatie. In het buitenland loop je toch meer risico. Met mijn arts heb ik hier gelukkig veel over kunnen praten, hij nam daar echt de tijd voor. Uiteindelijk heb ik er toch voor gekozen om de operatie te doen. Die paar weken vakantie die er misschien door in gevaar zouden komen wogen niet op tegen de nadelige gevolgen die de ITP de rest van het jaar op mijn leven had.”

Als u voor de operatie kiest

In de rest van dit hoofdstuk kunt u lezen wat er gebeurt voor, tijdens en na de operatie: dus waar u allemaal mee te maken krijgt als u voor de operatie kiest.

“Toen ik pas ITP had schrok het idee van een operatie me erg af. Maar het is iets waar je naartoe groeit. Op een gegeven moment heb je van alles geprobeerd en dan ga je de operatie echt als een oplossing zien.”