Verlaagde botdichtheid (osteopenie)

Meer kans op botbreuk

Een verlaagde botdichtheid (osteopenie) kan zonder behandeling verergeren en leiden tot osteoporose. Hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Hoewel niet is aangetoond dat bij galactosemie meer botbreuken voorkomen, wordt er wel van uitgegaan. Om die reden is het belangrijk osteopenie snel op te sporen en te behandelen.

Onderzoek

Mensen met galactosemie worden vanaf ongeveer vierjarige leeftijd gecontroleerd op osteopenie. Het onderzoek waarmee de botdichtheid wordt gemeten is een DEXA-scan. Er worden opnamen gemaakt met een speciaal röntgenapparaat van de onderste wervels en de heupen. U ligt op een onderzoekstafel terwijl een soort camera langs uw onderrug en heupen (en bij kinderen het hele skelet) gaat. U hoeft niet bang te zijn dat de röntgenstraling schadelijk is. De hoeveelheid straling is daar te klein voor.

Een DEXA-scan duurt enkele minuten, waarbij u zo stil mogelijk moet liggen. Het totale onderzoek, inclusief de uitleg, duurt ongeveer een kwartier. Er zijn geen speciale voorbereidingen nodig. De meeste mensen ervaren dit onderzoek niet als belastend.

Behandeling

Als de dichtheid van de botten onder een bepaalde waarde komt, is er sprake van osteopenie. Dit is meestal de reden om een behandeling te starten. Het doel is de botsterkte zo gezond mogelijk te houden, dus niet verder te laten afnemen. Dat kan door een combinatie van voedingsvoorschriften (calcium en vitamine D en K) en andere leefstijladviezen.

Adviezen

• Voldoende calcium: calcium is een belangrijk bestanddeel voor de botopbouw. De meeste mensen krijgen calcium vooral via zuivelproducten binnen. Omdat u deze producten niet kunt gebruiken, raadt de diëtist aan om producten te kiezen waaraan extra calcium is toegevoegd, zoals kaas en sojaproducten.
• Voldoende vitamine D: vitamine D is nodig om calcium in de lichaamscellen te kunnen opnemen. Vitamine D wordt in de huid gevormd onder invloed van zonlicht. Zorg dus dat u geregeld buiten komt en dat de zon op (delen van) de blote huid kan schijnen. Vaak schrijft de arts aanvullende vitamine D-preparaten voor.
• Vitamine K. Artsen kunnen aanvullend vitamine K voorschrijven. Vitamine K heeft een gunstige invloed op de opbouw van de botten.
• Beweging. Bewegen heeft veel invloed op de botopbouw. Geregeld bewegen, dat wil zeggen minimaal een half uur per dag, zorgt ervoor dat de botdichtheid toeneemt. Meer nog dan een goede voeding kan geregeld bewegen de botdichtheid verbeteren.
• Stoppen met roken. Roken beïnvloedt mogelijk de botdichtheid als iemand hier al last van heeft. Stoppen met roken is (ook) om die reden aan te raden voor mensen met osteopenie.

Medicijnen

De verlaagde botdichtheid is meestal niet zo ernstig dat een behandeling met medicijnen nodig is. Als de botdichtheid toch ernstig verlaagd raakt, kunt u medicijnen krijgen om de botdichtheid te verbeteren. 

Vrouwen bij wie de eierstokken niet goed werken, krijgen vaak hormoonvervangende therapie voorgeschreven (zie hiervoor). Bij hen is de productie van geslachtshormonen verstoord. Geslachtshormonen zijn van invloed op de botopbouw. Deze medicijnen helpen dus ook tegen osteopenie of osteoporose.

Controle

Mensen met een verlaagde botdichtheid blijven onder controle van de arts. Afhankelijk van de ernst van de verlaging vindt dit onderzoek eens in het jaar of eens in de paar jaar plaats.