Diagnose en behandeling

De eerste signalen bij kinderen

Groeihormoondeficiëntie bij kinderen wordt meestal opgemerkt als een kind niet goed groeit. Een vertraging in de groei komt vaak aan het licht op het consultatiebureau of bij de schoolarts.

Vrijwel ieder kind in Nederland brengt regelmatig een bezoek aan het consultatiebureau of – vanaf het vierde jaar – gemiddeld drie keer per schoolgaande periode een bezoek aan de schoolarts of schoolverpleegkundige. Kinderen worden er onder meer gemeten en gewogen. Ook kijkt de arts of verpleegkundige naar de puberteitskenmerken, zoals het schaamhaar en borstgroei.

Een vermoeden van groeihormoondeficiëntie

Als blijkt dat het kind minder snel groeit dan leeftijdsgenootjes, is vervolgonderzoek nodig. Omdat er veel verschillende oorzaken zijn voor een groeistoornis, kijkt de schoolarts of verpleegkundige daarom ook naar andere kenmerken.

Als een kind in lengte achterblijft terwijl het gewicht wel toeneemt, is dit meestal een teken dat de groeistoornis een hormonale oorzaak heeft, in dit geval een tekort aan groeihormoon.

Bij groeihormoondeficiëntie kan er verder sprake zijn van andere lichamelijke kenmerken, zoals een dikke buik, klein gezicht, groot voorhoofd, hoge stem. Als meer functies van de hypofyse zijn uitgevallen kunnen jongens een kleine penis en niet ingedaalde ballen hebben. Ook wil de arts bijvoorbeeld weten of het kind is geboren in een stuitligging en of het kind als baby lang geel heeft gezien. Kinderen hebben vaak geen last van andere klachten.

Let op: een vermoeden van groeihormoondeficiëntie ontstaat niet altijd direct. Het is mogelijk dat eerst aan een andere oorzaak wordt gedacht. Een groeistoornis kan vele oorzaken hebben. Bovendien zijn de kenmerken niet altijd meteen heel duidelijk.

Volwassenen en groeihormoondeficiëntie

Bij volwassenen ontstaat het vermoeden van groeihormoondeficiëntie minder snel. Niet zelden duurt het tien jaar voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Daar zijn verschillende redenen voor.

De klachten zijn in het begin vaag en algemeen: u bent moe, slapjes, beetje misselijk, hoofdpijn... Veel mensen zoeken daarom niet direct hulp. Ze zien de klachten eerst een tijdje aan en leren er ook mee om te gaan.

Bovendien komen alle klachten ook bij andere aandoeningen voor. De kans is groot dat uw arts eerst laat onderzoeken of u een andere aandoening heeft. Groeihormoondeficiëntie komt maar weinig voor: het ligt dus niet voor de hand dat uw arts u daar als eerste op laat onderzoeken.

Toch nog ontdekt

Toch breekt er een moment aan dat er alsnog aan groeihormoondeficiëntie wordt gedacht. Als de huisarts vermoedt dat er iets niet in orde is met uw hormoonhuishouding, kan hij of zij eerst een aantal eenvoudige bloedonderzoeken laten doen. Als deze duidelijk maken dat er mogelijk een probleem is met de hypofyse, verwijst de huisarts u naar een medisch specialist.

Nader onderzoek (kinderen en volwassenen)

Bij een vermoeden van groeihormoondeficiëntie verwijst de arts u door. Volwassen krijgen een doorverwijzing naar een internist-endocrinoloog: dit is een internist, die zich nog verder heeft gespecialiseerd in hormoonstoornissen en stofwisselingsstoornissen. Kinderen krijgen een doorverwijzing naar een kinderarts-endocrinoloog. Deze arts is gespecialiseerd in hormoon- en stofwisselingsproblemen bij kinderen.

De medisch specialist gaat op zoek naar de oorzaak van de klachten. Via een aantal onderzoeken kan de arts nagaan of er iets mis is met de hypofyse. Dit kunnen verschillende onderzoeken zijn, zoals een röntgenfoto, bloedonderzoek en een MRI-scan. Voor het vaststellen van groeihormoontekort moeten verschillende bloedonderzoeken na elkaar uitgevoerd worden.

De diagnose

Als de uitslagen van alle onderzoeken bekend zijn, beschikt de endocrinoloog over voldoende informatie om de diagnose te stellen. Vervolgens kan hij of zij een behandelplan maken.

Meestal: medicijnen

Een behandeling van groeihormoondeficiëntie bestaat uit medicijnen. Dit zijn medicijnen die het tekort aan hormonen opvangen. De behandeling geneest niet, maar klachten verminderen wel.

Behandeling van de oorzaak

Als er sprake is van een bepaalde oorzaak, wordt ook deze behandeld. Als groeihormoondeficiëntie bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een goedaardige tumor, is een operatie of bestraling mogelijk.