Bijkomende klachten

Genoemd door mensen met PDS

Mensen bij wie de diagnose PDS is gesteld melden bijna altijd nog andere klachten. We noemen ze hieronder. Het is een lange lijst. Schrik daar niet van: u krijgt lang niet met al deze klachten te maken.

Nader onderzoek

Naar een groot deel van deze klachten is nader onderzoek nodig. Het staat niet in alle gevallen vast dat ze bij PDS inderdaad vaker voorkomen dan bij de gemiddelde bevolking. Het is bovendien niet altijd duidelijk of en hoe ze met PDS samenhangen. Het kan best zijn dat de klachten een andere oorzaak hebben dan PDS.

Als u een van deze klachten herkent, is het in elk geval aan te raden naar uw huisarts te gaan. Vraag hem of haar of uw klacht met PDS te maken heeft of dat er een andere - mogelijk goed behandelbare - oorzaak is.

Maagdarmkanaal

• slikklachten, gevoel dat het eten blijft hangen
• zuurbranden
• dyspepsie: misselijkheid, vol gevoel, maagpijn
• klachten bij de stoelgang

Pijnklachten

• hoofdpijn
• pijn in de gewrichten, spieren
• lage rugpijn
• pijn bij het vrijen (alleen bij vrouwen)

Psychische klachten

• angststoornissen, fobie
• neerslachtigheid, depressie

Overige klachten

• moeheid, slapeloosheid
• problemen met plassen
• ziek, grieperig gevoel
• hoge bloeddruk
• ademhalingsproblemen
• onregelmatige hartslag
• flauwvallen
• toegenomen beweeglijkheid van gewrichten, pezen en bindweefsel

Maagdarmkanaal

Slikklachten, gevoel dat het eten blijft hangen

Mensen met PDS hebben soms het gevoel dat de voeding niet goed door de slokdarm zakt. Ook voelen ze wel eens een ‘brok in de keel'. Dit gevoel hangt samen met een overmatige prikkeling van de zenuwbanen in het slijmvlies. De prikkeling is het gevolg van maagzuur dat in de slokdarm omhoog kan komen of van drukverhoging in de slokdarm door overmatige spierbewegingen. Soms zakt het eten niet, omdat het eten door de maag omhoog en door de slikbewegingen naar beneden wordt gestuwd. Ook kan er sprake zijn van een vernauwing van de slokdarm.

Zuurbranden

Ongeveer een derde van alle mensen met PDS heeft geregeld last van zuurbranden. Dit ontstaat omdat maagzuur omhoogkomt in de slokdarm. Meestal wordt dit veroorzaakt door een slechte afsluiting van de klep tussen slokdarm en maag. Bij mensen met PDS kan dit het gevolg zijn van een verhoogde opwaartse druk in de buik, door verstopping en/of gasvorming. Een tekort aan maagzuur kan hetzelfde aanvoelen, maar gaat vaak samen met een 'vol gevoel'.

Dyspepsie: misselijkheid, vol gevoel, maagpijn

Dyspepsie is een verzamelnaam voor misselijkheid, braken en het gevoel dat u snel ‘vol' zit als u eet. Ook maagpijn kan een klacht zijn. Waarschijnlijk hebben deze klachten te maken met afwijkende bewegingen van de maag. Het is voor te stellen dat maagbewegingen misselijkheid kunnen veroorzaken en daarmee de neiging over te geven. Het volle gevoel komt misschien omdat bij sommigen mensen met PDS de maag zich minder snel ledigt of door een tekort aan maagzuur. Ook kan de maag, net zoals de dikke darm, gevoeliger zijn voor bijvoorbeeld rek en uitzetten.

Klachten bij de stoelgang

Sommige mensen hebben klachten bij de stoelgang zelf, dus als ze op het toilet zitten en ontlasting hebben of willen hebben.

Sommige mensen moeten erg persen, ook als ze niet verstopt zijn. Door het persen kunnen aambeien ontstaan. Soms lukt het ook niet om winden te laten. Andere mensen voelen aandrang terwijl ze geen ontlasting hebben en er zijn ook mensen die na de stoelgang het gevoel hebben dat ze niet alle ontlasting kwijt zijn.

Sommige mensen hebben de neiging flauw te vallen door de krampen bij de stoelgang. Ook kunnen ze hevig gaan transpireren.

Er zijn geen duidelijke verklaringen voor deze klachten. Misschien hebben ze te maken met een verkeerde aansturing van de darmen door het zenuwstelsel: het zou kunnen dat de hersenen verkeerde boodschappen krijgen en dus de verkeerde opdrachten geven. Het kan ook zijn dat de klachten te maken hebben met een slecht functionerende bekkenbodem.

Bij een loze aandrang en het gevoel niet volledig te kunnen ontlasten is het nodig uw huisarts te raadplegen, want er kan sprake zijn van een andere - ernstige - aandoening, zoals een ontsteking of endeldarmkanker. De kans daarop is niet groot, maar het is beter om zekerheid te hebben.

Pijnklachten

Hoofdpijn

Hoofdpijn lijkt bij mensen met PDS vaker voor te komen. Hoe dat precies zit, is niet duidelijk. Bij onderzoek worden geen afwijkingen gevonden.

Pijn in de gewrichten en spieren

Mensen met PDS kunnen pijnlijke gewrichten en spieren hebben. Bij onderzoek worden geen afwijkingen gevonden. Deze klachten kunnen wijzen op fibromyalgie.

Lage rugpijn

Lage rugpijn komt bij mensen met PDS vaker voor dan bij andere mensen. Vaak kunnen geen bijzondere oorzaken voor de rugpijn worden gevonden. Ook hier geldt: de samenhang met PDS is niet helemaal duidelijk. Mogelijk straalt de pijn in de buik uit naar de rug of leidt de buikpijn tot een verkramping van de rompspieren en veroorzaakt de verkramping ook pijn in de rug. Ook kan de aansturing van de zenuwen vanuit de rug naar de buik verstoord zijn. Door de rugpijn kunnen PDS-klachten ontstaan.  

Pijn bij het vrijen

Vrouwen met PDS hebben relatief vaak pijn bij het vrijen. Een verklaring kan zijn dat bij geslachtsgemeenschap druk op de buik ontstaat en dat om die reden pijnklachten optreden. Een andere verklaring kan zijn dat, als gevolg van die pijn, de bekkenbodemspieren te veel zijn aangespannen. Er zijn ook aanwijzingen dat vaginisme relatief vaak voorkomt bij vrouwen met PDS. Vaginisme maakt het vrijen vaak onmogelijk.

Psychische klachten

Er zijn duidelijke aanwijzingen dat psychische klachten bij mensen met PDS vaker voorkomen. Dat geldt in ieder geval voor (overmatige) angst en depressie. Het is voor te stellen dat ernstige PDS-klachten kunnen leiden tot een angststoornis en depressie. Bekend is in elk geval dat angst en depressie bij alle chronische aandoeningen relatief vaak voorkomen.

Angststoornissen, fobie

Iedereen is wel eens bang. Bij overmatige angst wordt echter gesproken van een angststoornis: de angst staat dan op zichzelf. U kunt zich erg bang voelen, terwijl daar geen logische reden toe is.

Overmatige angst kan zich ontwikkelen tot een fobie. Straatvrees is hiervan een voorbeeld. Het is voor te stellen dat mensen met PDS niet graag de deur uit gaan, uit angst om klachten te krijgen of uit angst om door hun klachten in verlegenheid te worden gebracht. Als deze angst erg sterk is, kan ze uitgroeien tot een fobie: straatvrees. De op zichzelf begrijpelijke angst groeit dan uit tot een stoornis. Mensen met straatvrees willen beslist de deur niet meer uit, ook al voelen ze zich gezond. Als ze worden gedwongen, raken ze in paniek.

Ook braakangst is een voorbeeld. Sommige mensen met PDS hebben last van misselijkheid. Het is voor te stellen dat ze bang zijn dat ze zichzelf in verlegenheid brengen als ze plotseling moeten braken. Die angst kan zo sterk worden dat sprake is van een fobie: braakangst (emetofobie). Mensen met braakangst zijn zo bang om over te geven, dat ze al in paniek raken van de gedachte dat ze misschien gaan overgeven - ook al is er nog helemaal niets aan de hand.

Neerslachtigheid, depressie

Heel wat mensen met PDS zijn geregeld neerslachtig, somber. Als zo'n sombere stemming langere tijd aanhoudt, kan er sprake zijn van een depressie. Een depressie wil zeggen dat u minstens twee weken ongewoon somber en lusteloos bent. Uw stemming is niet echt te beïnvloeden. Daarnaast zijn er vaak andere klachten, zoals moeheid, snel geïrriteerd zijn, geen eetlust hebben, schuldgevoelens, enzovoort.

Dat sommige mensen depressief worden door hun klachten is goed voor te stellen. De klachten kunnen zo hevig zijn dat ze tal van bezigheden verstoren. Het leven wordt er dan niet leuker op. Depressieve gevoelens komen vaak voort uit machteloosheid. Machteloosheid ligt voor mensen met PDS op de loer als het niet lukt om greep op de klachten te krijgen. Ze zijn dan kwetsbaar voor depressie.

Vermijding

Psychische klachten gaan vaak gepaard met vermijding: het uit de weg gaan van bepaalde plekken of activiteiten. Sterke vermijding verstoort het normale leefpatroon en is een goede reden voor een psychologische behandeling.

Overige klachten

Moeheid, slapeloosheid

Moeheid is een klacht die veel voorkomt bij PDS en het leven erg verstoort. Er kunnen verschillende relaties zijn met PDS. Mogelijk is het zo dat veel mensen door hun klachten slecht slapen - nogal wat mensen worden vroeg wakker, op het moment dat de darmen ‘ontwaken' - en daardoor op den duur ongewoon vermoeid raken. Een andere verklaring kan zijn dat de pijn en andere klachten veel energie vergen en dat mensen daardoor op den duur uitgeput raken. Nog een andere verklaring is dat de vermoeidheid samenhangt met neerslachtigheid of depressie.

Problemen met plassen

Sommige mensen met PDS kunnen de blaas niet goed legen: ze plassen steeds kleine hoeveelheden. Soms komt ongewild urineverlies voor. Een mogelijke verklaring is dat de blaas en darmen elkaar over en weer prikkelen. Hoe dat precies werkt is nog niet helemaal duidelijk. Het kan zijn dat de bekkenbodemspieren niet goed functioneren. Hoe dan ook, is het van belang deze klacht aan uw arts te melden: hij of zij zal er niet naar vragen omdat darm- en plasklachten niet met elkaar in verband worden gebracht.

Zeer ziek, grieperig gevoel

Sommige mensen met PDS vertellen dat ze zich geregeld zeer ziek en grieperig voelen. Een verband met PDS is niet duidelijk. Het is in elk geval van belang dat u de huisarts raadpleegt, omdat er verschillende - behandelbare - oorzaken kunnen zijn.

Hoge bloeddruk

Ook een hoge bloeddruk wordt geregeld gemeld door mensen met PDS. Het verband met PDS is niet duidelijk. Hoewel u er niets van merkt, geldt hoge bloeddruk als een ernstige aandoening. Dat komt omdat hoge bloeddruk bijdraagt aan slagaderverkalking en dat is een belangrijke oorzaak van hart- en vaatziekten. Hoge bloeddruk hangt vaak samen met een ongezonde leefstijl. De eerste stap is daarom gezonder te gaan leven - iets wat veel mensen met PDS trouwens al proberen te doen. Aanvullend kunnen medicijnen worden voorgeschreven.

Ademhalingsproblemen

Sommige mensen met PDS melden dat ze geregeld ademhalingsproblemen hebben. Het zou kunnen zijn dat ze door hun buikklachten of door stress te hoog ademen: met de borst. Mogelijk ademen ze daardoor ook te oppervlakkig, waardoor een gevoel van benauwdheid kan ontstaan. De klachten doen denken aan hyperventilatie.

Een andere verklaring is dat sprake kan zijn van een angststoornis. Bij een paniekaanval komt bijvoorbeeld hyperventilatie voor. Omdat bij mensen met PDS angststoornissen relatief vaker voorkomen, zou dit een verklaring kunnen zijn voor ademhalingsproblemen.

Het is misschien zinvol om een fysiotherapeut te raadplegen. Hij of zij kan u leren hoe u ‘met uw buik' ademt. Mogelijk heeft dat zelfs een heilzaam effect op uw klachten, want door met de buik adem te halen ontspant u zich. Ook bij yoga en hypnotherapie wordt deze ademhalingstechniek veel gebruikt.

Onregelmatige hartslag

De problemen met de darmen kunnen tot een onregelmatige hartslag leiden. Een mogelijke verklaring is dat bij PDS het zogenaamde ‘autonome zenuwstelsel' ontregeld kan zijn. Dit stelsel stuurt niet alleen de darmen, maar ook de hartslag aan. Een ontregeling kan dus onregelmatigheid in de hartslag veroorzaken.

Een onregelmatige hartslag is een nare klacht. Veel mensen schrikken ervan omdat ze bang zijn dat er iets mis is met het hart. Mogelijk denkt ook de arts dit en leidt dat tot een serie onderzoeken. Bovendien is de klacht lastig te behandelen: het kan dus zijn dat u ‘ermee moet leren leven'.

Flauwvallen

Sommige mensen met PDS vallen af en toe flauw. Flauwvallen is op zichzelf onschuldig: het lichaam herstelt zich er vanzelf van, binnen enkele minuten. Mogelijk heeft dit flauwvallen - net als een onregelmatige hartslag - te maken met een ontregeling van het autonome zenuwstelsel. Een andere verklaring is dat mensen paniekaanvallen hebben, zoals bij een angststoornis kan voorkomen, en om die reden flauwvallen.

Nog een andere mogelijke verklaring is dat flauwvallen een natuurlijke reactie van het lichaam op hevige schokken is. Het is alsof het lichaam zichzelf even uitschakelt, zodat de schok niet wordt gevoeld. Een hevige pijnaanval bij PDS kan wellicht zo'n schok veroorzaken en op die manier tot flauwvallen leiden.

Flauwvallen kan ook andere oorzaken hebben, dus ga naar de huisarts als het geregeld gebeurt. Sommige oorzaken - zoals bloedarmoede - zijn goed te behandelen.

Hypermobiele gewrichten

Uit wetenschappelijk onderzoek is naar voren gekomen dat PDS vaak samengaat met overmatig beweeglijke (hypermobiele) gewrichten. Dit is het geval bij ruim 40% van de mensen met functionele buikklachten, waaronder PDS. Dit betekent dat gewrichten met pezen en kapsels van deze personen over-rekbaar zijn en daarmee kwetsbaar voor beschadiging en pijnklachten. Het gaat met name om schouders, ellebogen, knieën en pols-hand gewrichten. Mogelijk ligt hier een stoornis in opbouw van bindweefsel aan ten grondslag. Dit kan zich uiten in overstrekbare gewrichten met pijn en kwetsbaarheid, maar ook in een gestoorde werking van het maagdarmkanaal met PDS-achtige klachten. Meld het aan uw arts als u naast PDS gewrichtsklachten heeft. Eventueel is meer onderzoek nodig.