Osteoporose

Wat is osteoporose?

• Osteoporose staat beter bekend als ‘botontkalking' (os = bot, porose = poreus, bros). Deze aandoening komt vaak voor.
• Iedereen die ouder wordt krijgt brozere botten. Dit komt omdat door het verdwijnen van bepaalde stoffen - waaronder kalk (calcium) - de dichtheid van het bot afneemt. Als dit in sterke mate gebeurt, kunnen de botten makkelijk breken.
• Osteoporose komt vaak voor in de wervels. Deze kunnen hierdoor verzwakken en inzakken. Osteoporose komt vaker voor bij mensen die weinig bewegen. Ook komt het vrij vaak voor bij vrouwen na de overgang.

We hebben het hier alleen over de klachten die osteoporose in de rug kan geven.

Wat zijn de klachten?

• Een wervel kan opeens inzakken na een lichte belasting. Inzakken van een wervel treedt meestal pas lang na de overgang op (10 à 15 jaar). Het inzakken van wervels kan tot hevige pijn leiden, mar dit is lang niet altijd het geval.
• De pijn kan uitstralen langs de ribben en naar omlaag. De rug kan dan vaak niet meer bewogen worden. De pijn wordt erger bij zitten en staan, en wordt minder bij liggen. Hoesten, niezen en persen kunnen de klachten verergeren. De pijn zakt meestal in een periode van enkele weken af en verdwijnt in enkele maanden tot een half jaar.
• Als meerdere wervels inzakken, wordt iemand duidelijk korter (2 tot 4 cm per wervel), en is de kans groot dat de rug vervormt (‘krommere' bovenrug). Hierdoor is er minder ruimte voor de buik, die daardoor kan gaan uitpuilen.
• Als meerdere wervels inzakken wordt ook de kans groter dat de rugpijn chronisch wordt.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Een ingezakte wervel en kalkarmoede zijn meestal goed te zien op een röntgenfoto. Ook de botdichtheid kan worden gemeten met behulp van een DEXA-scan. Een DEXA-scan wordt gemaakt met een speciaal röntgenapparaat.

Wat is de behandeling?

Allereerst moet geprobeerd worden de ontkalking zo veel mogelijk te voorkómen of tegen te gaan. Dit betekent van jongsaf aan goede voeding (rijk aan kalk en vitamine D) en veel bewegen. Rond de menopauze worden nogal eens hormonen voorgeschreven.

Als osteoporose geconstateerd is, krijgt de patiënt het advies om zoveel mogelijk te bewegen. Bewegen stimuleert de botaanmaak en daarnaast blijven de spierkracht en coördinatie op peil zodat een patiënt minder gauw valt en het risico van botbreuken kleiner is. Als de calcium inname en de vitamine D spiegel in het bloed te laag zijn, moet dit aangevuld worden. Kalk zit met name in zuivelproducten, vitamine D in vis en margarine. Daarnaast maken wij zelf vitamine D aan als de zon op de huid schijnt.

Er zijn ook steeds meer medicamenten beschikbaar voor de behandeling van osteoporose. Welk middel uw behandelend arts in overleg met u kiest, is afhankelijk van meerdere factoren. Veel gebruikte middelen zijn bisfosfonaten zoals alendroninezuur en risedroninezuur. Er zijn ook nog veel andere middelen beschikbaar.

Osteoporose wordt vaak behandeld door de huisarts, terwijl ook verschillende specialisten zich hiermee bezighouden (internisten, gynaecologen, reumatologen); een groot aantal ziekenhuizen heeft een ‘osteoporosepolikliniek'. In geval van pijn bij ingezakte wervels kunnen pijnstillers worden gegeven, net als ergotherapie, fysiotherapie of oefentherapie; soms kan een rugkorset helpen.

Meer informatie

• Op de site van de Osteoporose Stichting (www.osteoporosestichting.nl) vindt u veel informatie over osteoporose en over het omgaan met deze aandoening.
• Ook bij de patiëntenvereniging, de Osteoporose Vereniging, kunt u terecht voor informatie. Zie www.osteoporosevereniging.nl.
• Stichting September heeft het Zorgboek Osteoporose uitgebracht. Hierin worden alle aspecten van deze aandoening uitgebreid beschreven: klachten, behandeling, medicijnen, bescherming van de gewrichten enzovoort. U kunt het kopen bij uw apotheek of via www.stichtingseptember.nl.