Omgaan met hindernissen

Gewoonten doorbreken is lastig

U zult waarschijnlijk merken dat veranderen niet zo eenvoudig is: we zijn echte 'gewoontedieren'. Heel veel dingen doen we 'gewoon', omdat we het al lange tijd zo gewend zijn. We staan er niet echt meer bij stil.

Veranderen betekent dat u allerlei gewoonten gaat doorbreken. Dat lukt beter als u zich bewust bent van de hindernissen: dingen die veranderen moeilijk kunnen maken. Hieronder worden een paar van deze hindernissen beschreven.

U maakt zich zorgen over uw gezondheid

Er wordt tegen u gezegd: let niet te veel op de pijn, maar word weer actief. U bent echter minder actief geworden vanwege de pijn. Waarschijnlijk heeft u gedacht: pijn is een waarschuwingssignaal, ik moet pijn daarom vermijden. Nu zult u dus misschien denken: als ik weer actiever word, zal ik wel weer meer pijn krijgen en misschien wel mijn gezondheid schade toebrengen.

Wat dat laatste betreft: de diagnose Tietze of costochondritis wordt gesteld door andere oorzaken van pijn in de borststreek uit te sluiten. Daarmee zijn ook riskante oorzaken uitgesloten. U hoeft dus niet bang te zijn dat er iets mis is met uw hart of dat u uw borstbeen kunt beschadigen.

En wat de pijn betreft: de ervaring met deze aanpak is juist dat de pijn uiteindelijk afneemt en steeds minder op de voorgrond komt te staan. Het is best mogelijk dat u zo nu en dan pijn zult hebben - bijvoorbeeld na een inspannende activiteit - de reden daarvan is dat u een slechte conditie heeft. U heeft lange tijd niet veel gedaan, dus uw lichaam is niet veel gewend. Als u weer actiever wordt, zal uw lichaam protesteren. Maar: hoewel pijn vervelend is, hoeft u zich er niet door te laten leiden. Als u ondanks de pijn doorzet en actiever wordt, wordt uw conditie beter. Na een tijdje zult u merken dat u meer activiteiten aan kunt en zult u ervaren dat de pijn geen hindernis hoeft te zijn om een actief leven te leiden.

Kan ik eigenlijk wel veranderen?...

Misschien vraagt u zich af hoe het mogelijk kan zijn dat u opeens weer activiteiten zult gaan doen, die u door de pijn al heel lang niet meer doet. Waarom zou u het nu wel kunnen?... Het eerste antwoord op deze vraag is dat u zich waarschijnlijk heeft laten leiden door de pijn. Dit werd al beschreven bij de eerste hindernis: u dacht dat u bepaalde activiteiten niet kon doen omdat ze pijn opleverden. Maar deze gedachte is onjuist: de pijn is geen teken dat u activiteiten niet kunt doen.

Er speelt ook nog iets anders mee. Waarschijnlijk heeft u zich er al lang geleden bij neergelegd dat u door de pijn allerlei dingen niet kunt doen. Bijvoorbeeld: een fietstocht maken. Het zal in dat geval ook wel lang geleden zijn dat u heeft geprobeerd te fietsen. U weet dus niet echt of u inderdaad niet kunt fietsen. Wanneer u besluit om weer actiever te worden zult u merken dat er veel meer mogelijk is dan u dacht, bijvoorbeeld een fietstochtje maken. Veel mensen met chronische pijn zijn u voorgegaan. Zij dachten ook dat er van alles niet meer kon, maar hebben toch de draad weer opgepakt.

U krijgt hulp

Bovendien krijgt u hulp, bijvoorbeeld van uw huisarts of fysiotherapeut. Om bij het voorbeeld van de fietstocht te blijven, de therapeut kan:

• uitleg geven over het geleidelijk opbouwen van het fietsen (regelmatig fietsen, steeds een beetje langer, voldoende pauzes nemen...)
• samen met u bepaalde spieren oefenen (vooral uw rompspieren, de spieren die uw rug overeind houden...)
• uitleg geven over de fiets zelf (een goed zadel, de juiste hoogte van zadel en stuur...)

Kleine stappen

Het is bovendien niet zo dat u van de ene op de andere dag alles weer gaat doen wat u misschien jaren niet heeft gedaan. Het opbouwen van activiteiten gebeurt met kleine stappen. Deze stapjes worden zo gekozen, dat u elk nieuw stapje goed kunt halen. Laten we de fietstocht nog een keer als voorbeeld nemen. De fysiotherapeut of oefentherapeut laat u de eerste keer slechts drie minuten fietsen. Dat lijkt heel erg weinig, maar het is een begin. Als de drie minuten u goed afgaan, gaat u proberen vijf minuten te fietsen. Enzovoort. Stap voor stap leert u langer te fietsen en zo went u geleidelijk aan de inspanning. Uiteindelijk zult u weer samen met anderen een fietstocht kunnen maken.

De activiteiten versterken elkaar

We blijven nog even bij het voorbeeld van de fietstocht. Door het fietsen worden al uw spieren geleidelijk een beetje sterker. Dit heeft ook voordelen op andere gebieden. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u, naast het fietsen, ook een oefenprogramma volgt voor uw schouderspieren. Omdat uw spieren door het fietsen sterker worden zal ook het oefenprogramma beter lopen!

En het mooiste is: uw zelfvertrouwen groeit met de week. Langzaam maar zeker komt u er achter dat u allerlei zaken wel degelijk kunt. Uw lichaam blijkt sterker te zijn dan u dacht. Uw doorzettingsvermogen blijkt groter te zijn dan u dacht. U blijkt ook nog heel wat te kunnen leren. Steeds groeit uw zelfvertrouwen een beetje. Hierdoor wordt het gemakkelijker nieuwe dingen te ondernemen. Uw groeiend zelfvertrouwen werkt door in alles wat u doet - alsof u fietst met de wind in de rug.

Veranderingen brengen onzekerheid met zich mee

Wanneer u verandert, komt u in een nieuwe, nog onbekende situatie terecht. Daarom brengt elke verandering onzekerheid met zich mee. U weet wat u heeft, niet wat u krijgt. Veranderen roept daarom vragen en twijfels op:

• Mijn partner is nu gewend om veel alleen te doen. Misschien vindt hij of zij dat wel prettig en wil hij of zij niet meer zo veel met mij samen doen...
• Als het me lukt om actiever te worden, kan ik straks misschien wel weer werken. Maar op mijn leeftijd krijg ik toch nooit meer een baan?...
• Jarenlang kon ik niet fietsen. Als ik dat nu opeens wel doe, denkt iedereen: hij of zij heeft zich al die tijd aangesteld...
• Als ik ga sporten, zal mijn partner daar rekening mee moeten houden. Ik denk niet dat hij of zij het leuk zal vinden om twee avonden in de week alleen met de kinderen te zitten...

Aan deze vragen en twijfels zult u niet ontkomen. Ze horen erbij als u besluit om dingen in uw leven te veranderen. Probeer altijd voor ogen te houden waarom u verandert. U bent de afgelopen jaren door uw klachten steeds minder gaan doen. Nu heeft u een keuze: u kunt zich neerleggen bij uw huidige situatie of u kunt, met hulp, een nieuw begin maken en stap voor stap weer een leven gaan leiden zoals u dat graag wilt. Dat doel maakt het veranderen van uw leven de moeite waard, ook al zitten er vervelende of onzekere kanten aan.

"Vroeger was ik altijd angstig, bang voor het onbekende. Door een ernstige ziekte ben ik een keer gedwongen geweest mijn leven behoorlijk om te gooien en daardoor heb ik ontdekt dat veranderingen ook positief kunnen zijn. Om een voorbeeld te geven: ik heb door mijn ziekte een tijd niet kunnen werken. Daardoor kreeg ik tijd om te lezen, écht te lezen. Lezen was voor mij: een tijdschrift doorbladeren of een beetje kijken in een folder... Toen ik serieus begon te lezen, 'echte boeken', was dat heerlijk. Wat een rijkdom!... Dus iets veranderen vind ik niet meer zo moeilijk. Ik sta er veel meer voor open, omdat ik gemerkt heb dat je altijd onverwachte beloninkjes krijgt..."

Voor uw partner en andere naasten kunnen veranderingen negatief zijn

U en uw naasten zijn gewend op een bepaalde manier te leven en u wilt daar bepaalde dingen in veranderen. Uw naasten krijgen daar natuurlijk ook mee te maken, al is het zijdelings. Soms zijn de gevolgen van de veranderingen voor uw naasten negatief.

Stel dat u door uw klachten geen auto meer bestuurt. Als onderdeel van uw plan om weer actiever te worden, besluit u weer zelf te gaan rijden, al was het maar om af en toe alleen iets te kunnen ondernemen. Uw partner is hier niet blij mee, bijvoorbeeld omdat hij of zij vindt het leuker om zelf te rijden en bovendien de auto altijd tot zijn of haar beschikking had. Uw partner kan dan de neiging hebben bepaalde veranderingen tegen te houden.

Als u een plan gaat maken om weer actiever te worden, is het daarom aan te raden te bekijken wat de gevolgen voor uw naasten zijn. U hoeft zich daardoor niet tegen te laten houden. Wel is het goed om vooraf met uw naasten te praten over uw plannen. Door uw plan goed uit te leggen, zullen uw naasten het beter begrijpen en er gemakkelijker aan meewerken. En: als uw naasten echt problemen hebben met een plan, kunt u op uw beurt proberen het plan iets aan te passen.

"Het zijn vooral de gedachten vooraf die het me moeilijk maakten om weer actiever te worden. Dat lukt me nooit... Dat gaat vast niet goed... Dat levert alleen maar pijn op... Een eindeloze rij negatieve gedachten die me tegen hielden om daadwerkelijk iets te ondernemen. Achteraf viel het me mee. Het bleek dat het me wel lukte, dat het wel goed ging, dat ik geen pijn kreeg... Het is dus inderdaad zoals het spreekwoord zegt: men lijdt het meest onder het lijden dat men vreest..."