Te weinig groeihormoon

Groeihormoondeficiëntie

Groeihormoon zorgt er onder andere voor dat kinderen groeien: in de kinderjaren worden de botten er langer door. In de puberteit versterken geslachtshormonen de werking van groeihormoon. Dit veroorzaakt de groeispurt in de puberteit.

Daarnaast heeft groeihormoon nog andere taken. Het draagt bij aan de verbranding van vet- en suikerhuishouding, stimuleert de ontwikkeling van de spieren en versterkt de hartfunctie. Waarschijnlijk heeft het ook invloed op het geestelijk welbevinden.

Als er een tekort aan groeihormoon ontstaat, heet dit ook wel groeihormoondeficiëntie. Deficiëntie is een ander woord voor tekort.

Insufficiëntie komt ook voor: insufficiënt is een ander woord voor 'te weinig'. Hormooninsufficiënties komen meestal niet in aanmerking voor behandeling.

Klachten

• Veel volwassenen met een tekort aan groeihormoon voelen zich erg vermoeid. Vermoeidheid kan weer tot andere klachten leiden: omdat mensen bijvoorbeeld minder ondernemen kunnen ze sociaal geïsoleerd raken.
• De spiermassa neemt af. Veel mensen voelen zich hierdoor slapper en sneller moe. Ook melden mensen dat ze hun spieren minder goed onder controle hebben en onhandig worden. Door het lichaam circuleert te weinig vocht. Dit kan allerlei klachten geven, zoals een dunne, kwetsbare huid en een wat droog en ouwelijk uiterlijk.
• Veel voorkomende klachten zijn concentratieproblemen en een slechter geheugen. Dit komt doordat de stofwisseling in de hersenen verstoord is. Deze klachten kunnen in het dagelijks leven problemen geven. Veel activiteiten kosten meer moeite en meer tijd.
• Mensen met een tekort aan groeihormoon hebben vaak een verhoogd cholesterolgehalte – waarschijnlijk omdat de stofwisseling verstoord raakt. Dit kan het risico op slagaderverkalking en daarmee op hart- en vaatziekten verhogen.
• In de buikholte neemt de hoeveelheid vet toe. Dit betekent niet per se dat u dikker wordt. Toch is het een vervelende klacht, omdat buikvet een negatief effect heeft op de gezondheid. Waarschijnlijk speelt buikvet een rol bij het ontstaan van slagaderverkalking.
• De botdichtheid neemt af. Uiteindelijk kan dit tot botontkalking (osteoporose) leiden.

Diagnose

• Als er weinig groeihormoon in het bloed aanwezig is, hoeft dit niet direct betekenis te hebben. De hoeveelheid groeihormoon kan namelijk van uur tot uur verschillen. De hypofyse geeft het hormoon niet continu af, maar in pieken. De grootste piek wordt meestal na het inslapen afgegeven. Het bloed wordt daarom niet altijd onderzocht op de hoeveelheid groeihormoon, wel op de groeifactor IFG-I, zie hieronder.
• Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van groeifactor IGF-I. Dit is een stof die reageert op groeihormoon. Een lage waarde wijst op weinig groeihormoon. De test is redelijk betrouwbaar: de hoeveelheid in het bloed is gedurende een langere periode redelijk stabiel. Daarmee is deze groeifactor een redelijke maat voor de hoeveelheid groeihormoon.
• Hierna volgt een stimulatietest. De meest gebruikte test is de insuline tolerantie test. Via een infuus krijgt u insuline toegediend: hierdoor neemt de hoeveelheid suiker in het bloed (bloedglucose) snel af. Normaal gesproken geeft de hypofyse in zo’n situatie extra groeihormoon af. Gedurende twee à drie uur wordt er op verschillende momenten bloed afgenomen. Als de hoeveelheid groeihormoon niet is gestegen, werkt de hypofyse niet goed.
• Soms wordt ook de GHRH-test gedaan. GHRH is een hormoon van de hypothalamus dat de hypofyse aanzet tot de afgifte van groeihormoon. Met deze test kan worden uitgezocht of de oorzaak van het tekort in de hypofyse of de hypothalamus ligt.
• Als de bloedonderzoeken uitwijzen dat er waarschijnlijk iets mis is met de hypofyse, wordt er een MRI-scan gemaakt.

Behandeling

De behandeling bestaat uit het dagelijks inspuiten van groeihormoon. Het inspuiten kunt u zelf doen. Probeer dit op een vast moment van de dag te doen, zodat het een gewoonte wordt en u het niet vergeet. Het meest geschikte moment is vlak voor het slapengaan: hiermee bootst u de natuurlijke situatie na.

Door de behandeling verdwijnen vrijwel alle klachten. Artsen merken vaak op dat ze mensen door de behandeling weer zien opbloeien en hun levenslust weer zien terugkrijgen.

Meer informatie

• Meer informatie over een tekort aan groeihormoon vindt u bij de Nederlandse Vereniging voor Groeihormoondeficiëntie en Groeihormoonbehandeling (www.nvgg.nl). Deze vereniging heeft ook bijgedragen aan de website www.groeiwijzer.nl.
• Op de website van de Verpleegkundigen Werkgroep Groeihormoon vindt u informatie over het gebruik van groeihormoon. U kunt meer lezen over de verschillende toedieningssystemen en de beste spuittechniek. Zie www.vwgroeihormoon.nl.