Hoe u met ADHD op uw plek komt

Werknemers met ADHD zijn goed inzetbaar

ADHD kan soms lastig zijn, voor u en voor uw omgeving. Deze informatie helpt u om uw kwaliteiten naar voren te laten komen, want ADHD heeft ook kanten die heel goed kunnen uitpakken. Veel mensen met ADHD kunnen bijvoorbeeld verschillende dingen tegelijk doen, ze zijn creatief, hebben veel energie en lopen over van enthousiasme. De kunst is om een baan te vinden waarin deze eigenschappen belangrijk zijn.

"Dat iemand met ADHD niet geschikt zou zijn voor een baan, dat is natuurlijk onzin. Kijk, je moet mij niet een kantoorbaan geven waarbij ik de hele dag stilzit en hetzelfde moet doen. Dat kan ik niet. Maar als je me iets laat doen waarin ik mijn beste eigenschappen kan benutten, dan is er veel mogelijk. In mijn huidige baan heb ik dat eindelijk voor elkaar: ik ben creative director bij een reclamebureau. Het is bij ons druk en chaotisch en we werken altijd aan tien ideeën tegelijk. Heerlijk. Ik voel me als een vis in het water."

Soms zijn er problemen

Er zijn ook mensen met ADHD die wel vaak problemen hebben op het werk, vaker in elk geval dan andere mensen. Zij zijn bijvoorbeeld een keer – of vaker - ontslagen, omdat ze hun werk niet goed deden. Geregeld nemen ze zelf ontslag, al dan niet na een conflict. Het gevolg is dat relatief veel mensen met ADHD afhankelijk zijn van een uitkering.

Een ander probleem is dat veel mensen met ADHD beneden hun opleidingsniveau werken. Dat is eigenlijk een dubbel probleem, want veel mensen met ADHD zaten met hun opleiding al op een lager niveau dan ze gezien hun IQ aan kunnen. Het lijkt er op dat ze twee keer een stap terug doen: eerst op school of tijdens een andere opleiding, daarna nog eens op het werk.

Een goede aanpak is het halve werk

De kans dat u zonder grote problemen de juiste baan vindt en de juiste werknemer op de juiste plek wordt, is het grootst wanneer u de hulp(verlening) geregeld heeft. Dus:

• Raadpleeg een psychiater die verstand heeft van ADHD en aanverwante zaken, zodat u de juiste diagnose en medicatie krijgt.
• Zorg voor goede informatie over wat ADHD precies is en wat het voor u betekent.
• Regel begeleiding door een coach of een psycholoog die thuis is in ADHD zelf en ADHD op de werkvloer.    

Een goede coach in uw regio kunt u vinden op www.blikopwerk.nl. Deze website vermeldt de onafhankelijk onderzochte tevredenheid en de kwaliteit van deze dienstverlener.

Hulp

De kans op een succesvolle loopbaan neemt toe als u ook op het werk het heft in handen neemt en steun organiseert. Zie de tips verderop. Misschien treft u het met een begripvolle, soepele leidinggevende en collega's die uw werk zo helpen inrichten dat u goed uit de voeten kunt. Daarnaast is er natuurlijk professionele hulp, zoals een jobcoach. Ook deze jobcoach kunt u vinden via de Kwaliteitsgids van Blik op Werk.

“Nadat ik uitgevallen ben op het werk, ben ik er via omwegen achter gekomen ADHD te hebben. Dit was een opluchting. Ik ben mijn opgelopen trauma’s te lijf gegaan en ben medicatie gaan gebruiken. Toen ik alles een beetje op orde had en m’n trauma’s verwerkt had, ben ik weer in dezelfde functie gaan werken. Het gaat nu veel beter dan ik ooit heb durven dromen. Ik doe dingen waar ik nog steeds versteld van sta. Gewoon geweldig.”

“Ik heb veel gehad aan anderen, de mensen uit het ADHD-café, mijn coach, vrienden die in me geloofden, mensen van de musicalgroep…”

Een baan die bij u past

Het geldt natuurlijk voor iedereen, maar voor mensen met ADHD met meer nadruk: besef wat u wel en niet kunt en probeer een baan te vinden die daar bij past. Wilt u bijvoorbeeld boekhouder worden, ga dan bij uzelf na of u systematisch en ordelijk kunt werken. Sommigen mensen met ADHD kunnen dat juist wel, maar anderen zullen net iets te slordig zijn. Juist die kleine foutjes, die normaal niet erg zijn, mag u als boekhouder niet maken. Misschien bent u wel een heel goede verkoper, iemand die anderen kan overtuigen. Of misschien kunt u goed uit de voeten in een creatieve baan, zoals grafisch vormgever.

“Ik heb een werkbegeleidingstraject gevolgd om uit te zoeken wat bij mij past, wat ik leuk vind, wat haalbaar en realistisch is, en wat ik kan volhouden. Zo heb ik een lijstje met voorwaarden gecreëerd en daar een baan bij gezocht. Ik weet nu beter wat een goede werkomgeving is voor mij, waardoor ik realistischer ben als ik het een dag wat saaier vind.”

“Ik heb mijn baan weten af te stemmen op mijn kwaliteiten en ben gaan lesgeven. Ik geniet van de waardering die ik van kinderen op school krijg, omdat ik hen positief benader, niet negatief, zoals mijn collega’s vaak doen.”

ADHD en arbeidsongeschiktheid?

Arbeidsongeschiktheid als gevolg van ADHD komt voor. Doorgaans zijn er dan - naast ADHD - nog andere problemen. Zo’n opeenstapeling van problemen kan tot ziekte, verzuim en arbeidsongeschiktheid leiden. Zo komt bijvoorbeeld burn-out bij mensen met ADHD relatief veel voor.

Volledige arbeidsongeschiktheid heeft veel gevolgen, financieel natuurlijk, maar ook sociaal omdat u het contact met collega’s verliest. Bovendien verliest u de regelmatigheid van uw dagen. Werken dwingt tot een zekere regelmaat en voor mensen met ADHD kan dat positief zijn. Omgekeerd kan het verlies van regelmaat verkeerd uitpakken.

Er zit dus veel vast aan arbeidsongeschiktheid. De overheid heeft de afgelopen jaren veel maatregelen genomen om arbeidsongeschiktheid te voorkómen. Tegelijk is het moeilijker geworden om een arbeidsongeschiktheidsuitkering te krijgen.

Zie voor meer informatie over de verschillende regelingen rondom arbeidsongeschiktheid:

• www.uwv.nl
• De brochure over wat u kunt verwachten bij de WIA-beoordeling. Deze kunt u vinden op de website van Blik op Werk.