Stenose

Wat is stenose?

De beklemming van de zenuwwortel kan ook worden veroorzaakt door een stenose. Dit betekent dat het wervelkanaal, waardoorheen de zenuwwortel loopt, nauwer wordt. Door deze vernauwing raakt de zenuwwortel beklemd en dat geeft dezelfde (radiculaire) klachten als de beklemming bij een hernia. De klachten komen vaak voor bij staan en lopen en nemen weer af met zitten. Een stenose is dus een vernauwing van het wervelkanaal.

Het verband met hernia

De klachten van een hernia en een stenose lijken erg op elkaar. Bovendien komen de aandoeningen vaak samen voor. Wanneer sprake is van een hernia zijn er meestal ook afwijkingen die het wortelkanaal nauwer maken. En omgekeerd: wanneer er sprake is van een stenose blijken de tussenwervelschijven vaak ook al achteruitgang te vertonen. Dit is op zich ook wel voor te stellen omdat beide aandoeningen samenhangen met veroudering.

Oorzaken van een stenose

De vernauwing van het wervelkanaal, dus de stenose, kan meerdere oorzaken hebben.

• bij artrose (gewrichtsslijtage) ontstaan uitsteeksels op de wervels die het wortelkanaal nauwer kunnen maken
• er kan een aangeboren aanleg zijn: het syndroom van Verbiest (zie hieronder) Bij de (zeer zeldzame) ziekte van Paget ontstaan vervormingen van de wervels die het wortelkanaal nauwer kunnen maken
• bij spondylolisthesis verschuiven wervels ten opzichte van elkaar waardoor het wortelkanaal nauwer kan worden
• bij kanker ontstaan heel soms gezwellen in de wervels die het wortelkanaal nauwer kunnen maken; als kanker rugpijn veroorzaakt, is dit echter meestal een gevolg van beschadigingen aan de wervels

Wat zijn de klachten?

De klachten zijn in veel gevallen dezelfde als bij een hernia.

Andere klachten

Stenose wordt veroorzaakt door aandoeningen die hiernaast nog meer klachten kunnen veroorzaken. Deze klachten hebben echter niets met de beklemde zenuwwortel te maken.

Een bijzonder klachtenpatroon: alleen klachten bij lopen en staan

De klachten bij stenose zijn afhankelijk van de houding. Welke houding dat is, hangt weer af van de oorzaak van de stenose. Wel is het zo dat de kans op klachten het grootst is als uw onderrug hol is. In sommige gevallen is het zo dat de klachten in de benen alléén optreden bij staan en lopen, dus als de onderrug hol is. De klachten worden erger als u loopt, soms zo veel erger dat u niet meer kunt lopen. De klachten in de benen verdwijnen als u uw onderrug bol maakt: bij zitten, hurken, fietsen en voorovergebogen staan. Mensen met een stenose lopen vaak ook voorover leunend op het winkelkarretje door de supermarkt, omdat de klachten dan niet optreden.

Dit klachtenpatroon wordt soms het syndroom van Verbiest of neurogene claudicatio intermittens genoemd.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt gesteld aan de hand van wat u vertelt over uw klachten. Kenmerkend zijn de uitstralende klachten van één of beide benen bij staan en lopen, die afnemen bij vooroverbuigen of zitten. Bij het lichamelijk onderzoek (inclusief het onderzoek van de reflexen) hoeven er geen afwijkingen gevonden te worden. Röntgenfoto's, CT-scan en MRI-scan worden over het algemeen in eerste instantie niet gemaakt.

Wat is de behandeling?

In veel gevallen wordt stenose op dezelfde manier aangepakt als een hernia. Afhankelijk van de oorzaak van de stenose kan een andere of aanvullende behandeling nodig zijn, zoals een operatie. Dit zal meestal gebeuren als de klachten zo ernstig zijn dat u steeds minder kunt ondernemen.