DSM-5

Definitie

Behandelaars hebben met elkaar een definitie van ADHD afgesproken. Deze definitie is vastgelegd in de 'DSM-V', een boek waarin allerlei psychiatrische aandoeningen zijn beschreven. Dit boek dient om psychiatrische diagnosen te kunnen stellen.

Het boek is een uitgave van de Amerikaanse organisatie van psychiaters. DSM staat voor 'Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders'. Vrij vertaald: handboek voor de diagnostiek van psychiatrische aandoeningen. De '5' staat voor de meest recente druk van deze uitgave, de vijfde, die in 2017 van kracht wordt.

Een DSM-definitie berust op een beschrijving van bepaalde kenmerken (symptomen). Ook bij ADHD is dat het geval. De diagnose is dus niet gebaseerd op bijvoorbeeld bloedonderzoek of een hersenscan, maar op de langdurige aanwezigheid van symptomen.

Een lastige diagnose

Zo'n definitie is mooi, maar er zitten haken en ogen aan. In de praktijk is het vaak lastig de diagnose ADHD te stellen. Dat komt, ten eerste, omdat er grote verschillen zijn tussen mensen met ADHD. Ten tweede is er geen enkel symptoom dat alléén bij ADHD voorkomt: alle symptomen in de DSM-definitie kunnen ook bij andere aandoeningen voorkomen. En ten derde gaat ADHD vaak samen met andere psychiatrische aandoeningen.

U kunt het stellen van een DSM-diagnose vergelijken met het bepalen van een kleur. Over ADHD is afgesproken: alles wat blauw is, noemen we 'ADHD'. Dat geeft natuurlijk houvast, want blauw is geen rood. Aan de andere kant: onder blauw valt van alles, zoals hemelsblauw, azuurblauw, diepzeeblauw enzovoort. Bovendien is blauw niet scherp af te bakenen van andere kleuren. Waar gaat blauw precies over in paars? En, aan de andere kant, in groen?

Toch is een diagnose van belang

Haken en ogen dus. Toch is zo'n diagnose wel belangrijk. Het geeft houvast bij het kiezen van een behandeling, zoals het kiezen van medicijnen. Minstens zo belangrijk: de diagnose is een belangrijke leidraad bij het organiseren van hulp en steun.

"Ik dacht eerst: wat maakt het uit welk naampje je het beestje geeft?... Maar mijn psychiater was het daar niet mee eens. Hij zei: je kunt een tijger wel een kat noemen, maar je kunt dat leuke 'katje' beter niet aanhalen..."

Geen ADHD, toch hulp

Het komt geregeld voor dat iemand niet de diagnose ADHD krijgt, omdat (net) niet aan de definitie wordt voldaan. Dit heet ook wel 'sub-threshold'-problematiek (sub=onder, threshold=drempel). Dat betekent natuurlijk niet dat er helemaal geen probleem is, maar dat het probleem nog niet ernstig of uitgebreid genoeg is om de diagnose ADHD te krijgen. Dat betekent evenmin dat u geen hulp krijgt. De diagnose is dus niet bedoeld om te bepalen of u (of uw kind) hulp krijgt, maar welke hulp het meest effectief is.