Structuur

Hulp bij gewone dingen

Coaching is een verzamelnaam voor hulp bij het structureren van dagelijkse activiteiten, iets waar mensen met ADHD niet goed in zijn. Het is een heel praktische vorm van hulp: het gaat om dingen als opruimen, een agenda gebruiken, omgaan met geld enzovoort. Coaching kan individueel zijn, maar wordt ook in groepsverband gegeven, vaak als 'cursus'. Dat heeft als voordeel dat u lotgenoten ontmoet en veel in hun problemen - en wie weet hun oplossingen - zult herkennen.

Coaching komt erop neer dat u vaardigheden leert om de overlast die het gevolg is van uw ADHD zoveel mogelijk te beperken. Iets meer orde en structuur: dat is het doel. Het is geen wondermiddel. U zult geen toonbeeld van organisatie en planning worden, maar hopelijk leert u de chaos zo te bedwingen dat echte problemen uitblijven. Dat is al een flinke stap voorwaarts.

"Ik ben een slecht bekabelde auto. Als je het gas intrapt schiet je weg, de rem reageert nauwelijks, en draai aan het stuur en je giert meteen door de bocht... Je kunt er wel mee rijden, maar je moet de rijstijl een beetje aanpassen. Voorzichtig zijn met het gas, de rem een beetje bijstellen, rustiger sturen... Kijk, ik zal nooit als een Cadillac over de snelweg suizen, maar zonder ongelukken deelnemen aan het verkeer vind ik al heel wat..."

Opbouw

Coaching berust op een paar pijlers: voorlichting (psycho-educatie), gestructureerd leren werken aan eigen doelen, en lotgenotencontact (alleen bij coaching in groepsverband).

De voorlichting is bedoeld om te begrijpen hoe een bepaald probleem samenhangt met uw ADHD. Waarom vinden mensen met ADHD het bijvoorbeeld moeilijk om met geld om te gaan? De uitleg geeft vaak aanknopingspunten om een probleem aan te pakken. Bovendien kan de uitleg geruststellend zijn: het is niet uw 'schuld' dat er van alles misgaat, er is een goede reden voor, namelijk uw ADHD.

Het contact met lotgenoten speelt een belangrijke rol bij groepscoaching. Veel mensen met ADHD ervaren het contact als een steun en opluchting. Het is prettig om te ervaren dat u niet de enige bent met dit soort problemen. Bovendien is het gemakkelijker om adviezen te aanvaarden van mensen die zelf hebben ondervonden wat ADHD betekent.

Psycho-educatie en lotgenotencontact worden elders uitgebreider besproken. Hier vindt u daarom alleen informatie over het derde onderdeel, het structureren van dagelijkse activiteiten.

Individuele coaching

Individuele coaching bestaat uit een aantal gesprekken met een therapeut. U begint om samen met de therapeut een lijst te maken van problemen waarmee u veel te kampen heeft. Zo ontstaat een agenda voor de volgende bijeenkomsten: steeds wordt een bepaald probleem besproken. Vervolgens bedenkt u samen met de therapeut oplossingen en zet deze om in huiswerkopdrachten, zodat u kunt oefenen. Tijdens de volgende bijeenkomst bespreekt u met de therapeut hoe het oefenen ging, welke obstakels u nog tegenkwam en hoe u die kunt oplossen.

Deze vorm van coaching wordt weleens gecombineerd met psychotherapie. De inzet daarbij is vaak het verwerken van verdriet. Veel mensen met ADHD maken na de diagnose een soort rouw door, omdat ze beginnen te zien hoe hun ADHD levenslang dwars heeft gezeten. Psychotherapie kan helpen om gevoelens van spijt en schuld te verwerken.

Groepscoaching

Groepscoaching bestaat uit een vast aantal bijeenkomsten (meestal acht tot tien) van zo'n twee uur. Er is een vast aantal deelnemers (meestal zes tot acht). De bijeenkomsten staan onder leiding van twee therapeuten, bijvoorbeeld een sociaal-psychiatrisch verpleegkundige en een psychotherapeut. In deze bijeenkomsten wordt ook met een agenda gewerkt en komen systematisch de hierboven vermelde onderwerpen aan de orde.

Voor wie is coaching geschikt?

Coaching is bedoeld voor volwassenen met ADHD. Dat betekent dat de diagnose ADHD moet zijn gesteld. Belangrijk is natuurlijk dat u gemotiveerd bent, dat u echt wilt, en dat uw eventuele partner u steunt en wil helpen. Verder is het van belang dat u bent begonnen met medicijnen. Medicijnen hebben vaak een positief effect op de aandachtsproblemen en dat maakt het volgen van de cursus eenvoudiger. Dat maakt de kans op succes groter.

"Door de diagnose begon ik beter te zien wat er in mijn leven allemaal verkeerd liep. Altijd en eeuwig die chaos... Daar wilde ik nou echt een keer wat aan doen, hoe dan ook. Dus toen ik de kans kreeg om mee te doen aan een cursus om beter met ADHD om te leren gaan, heb ik die meteen gegrepen..."

Misschien heeft u ADHD en bent u ouder van een of meerdere kinderen. Zelf ADHD hebben, ouder zijn en misschien ook nog een ADHD-kind opvoeden is een lastige klus. Het is aan te raden dan zowel hulp voor uzelf als hulp bij het opvoeden te vragen.

ADHD-coaches

Coaching kan door verschillende hulpverleners worden gegeven, bijvoorbeeld door een sociaalpsychiatrisch verpleegkundige, psycholoog of maatschappelijk werker. Sommige hulpverleners zijn speciaal opgeleid om mensen met ADHD te begeleiden: ADHD-coaches. Een ADHD-coach weet goed wat de aandoening inhoudt en hoe praktische vaardigheden voor het dagelijks leven getraind kunnen worden.

Cognitieve gedragstherapie

Soms is cognitieve gedragstherapie een goed alternatief of een goede aanvulling op coaching. Cognitieve gedragstherapie is gericht op het veranderen van negatieve denkgewoonten en ongewenst gedrag. Negatieve gedachten komen bijvoorbeeld voor bij een negatief zelfbeeld, faalangst en perfectionisme. Ongewenst gedrag kan bijvoorbeeld zijn: vermijden, uitstellen en agressiviteit.

Samen met de therapeut gaat u na welke gedachten en gedrag een belemmering vormen. Vervolgens probeert u deze hindernissen weg te nemen en stap voor stap het doel te bereiken. Een belangrijk onderdeel van cognitieve gedragstherapie is zelf praktische opdrachten en oefeningen doen.