Klachten

Er zijn veel verschillende klachten mogelijk

Voedselallergie kan veel verschillende klachten geven. Maar: u krijgt ze niet allemaal. Veel van de genoemde klachten zijn zeldzaam. Bovendien kunnen de meeste klachten een andere oorzaak hebben dan voedselallergie. De huisarts of medisch specialist zal dit uitzoeken.

De klachten wisselen per persoon. Het is niet bekend waarom voedselallergie zich bij de een uit in bijvoorbeeld huidklachten en bij de ander in misselijkheid, of waarom weer een ander kans maakt op een anafylactische reactie.

Soms komen klachten sterker naar voren onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld als u het ‘verkeerde' voedsel eet in combinatie met alcohol. Daarnaast is het bekend dat klachten (sterker) naar voren kunnen komen na inspanning, bijvoorbeeld na sporten. Ook kunnen klachten verergeren bij een verminderde weerstand en gebruik van bepaalde medicijnen, zoals bloeddrukverlagers (bètablokkers), maagzuurremmers en bepaalde pijnstillers (NSAID's).

Hieronder beschrijven we welke klachten kunnen ontstaan:

• maag- en darmklachten
• klachten aan de luchtwegen
• klachten aan huid en ogen
• algemene klachten
• psychische klachten

Maag- en darmklachten

Buikpijn

Veel baby's hebben last van darmkrampen (darmkolieken). Uw baby huilt dan hard, is ontroostbaar en kan dit uren volhouden. In de meeste gevallen is het een normale fase in de ontwikkeling van een gezonde baby. Het huilen verdwijnt meestal binnen drie maanden. In een enkel geval kunnen de krampjes wijzen op voedselallergie. Als de krampen langer dan drie maanden blijven bestaan, vaak voorkomen of snel na het drinken optreden, kan er sprake zijn van voedselallergie. Dit geldt zeker als er andere verschijnselen (zoals eczeem) bij aanwezig zijn.

Steeds terugkerende diarree

De ontlasting komt veel vaker en is dunner dan anders.

Vermagering, slechte groei bij kinderen

Als de darmen door voedselallergie slecht werken kan het lichaam het voedsel niet goed verteren (malabsorptie). Dit geeft klachten zoals diarree, rommelingen in de buik, winden en stinkende ontlasting. Allerlei voedingsstoffen zoals eiwitten, vetten en vitamines komen bovendien te weinig vanuit de darmen in het lichaam terecht. Op de langere duur ontstaan tekorten waardoor klachten zoals vermagering en - bij kinderen - slechte groei optreden. Hierdoor kunnen weer andere klachten ontstaan. Slechte groei treedt alleen op in ernstige gevallen van voedselallergie en vooral bij zuigelingen, en is zeldzaam.

Voedselweigering

Sommige baby's of kinderen weigeren hardnekkig bepaald voedsel te eten. Deze voedselweigering kan soms te maken hebben met voedselallergie.

Klachten aan de luchtwegen

Als u klachten heeft aan de luchtwegen is er meestal geen sprake van voedselallergie, maar van een infectie. Soms hebben deze klachten echter te maken met allergie voor voeding. Meestal zijn er dan ook andere klachten.

Neus-slijmvliesontsteking

Niezen, loopneus en/of verstopte neus, vaak ook jeuk in de neus. Het neusvocht is helder, dus niet zoals bij een gewone snotneus. Maar: deze klachten treden ook vaak op bij allergie voor pollen (hooikoorts).

Astma

Door een vernauwing in de kleine luchtpijpjes in de longen kan de lucht wel in de longen stromen, maar er niet zo makkelijk uit. Dit kan gepaard gaan met piepen bij het uitademen en een benauwd gevoel. Deze vernauwing kan veroorzaakt zijn door lichte zwellingen ten gevolge van voedselallergie. Maar: voedselallergie speelt zelden een rol bij chronisch astma.

Klachten aan huid en ogen

Kortdurende huiduitslag

Uitslag op de huid, soms in de vorm van kleine vlekjes, soms in de vorm van grote vlekken. De uitslag kan overal op het lichaam voorkomen maar meestal zit het op het gezicht, in de nek of op de romp. De uitslag zit ín de huid. Er zijn dus geen ‘plakken' op de huid of puistjes. De rode uitslag verdwijnt na een paar uur weer. Als de uitslag telkens vlak na het gebruik van een bepaald voedingsmiddel ontstaat (binnen een uur), kan er sprake zijn van voedselallergie. Vaak wordt er echter geen enkele oorzaak gevonden.

Constitutioneel eczeem, dauwworm

Constitutioneel wil zeggen: op basis van aanleg (ook wel: atopisch eczeem, atopische dermatitis). De uitslag op de huid kan er verschillend uitzien, maar jeukt altijd heel sterk. Dit eczeem komt vrij veel bij baby's en kinderen voor, minder bij volwassenen. Als het eczeem bij baby's nattend is, wordt het ook wel dauwworm genoemd. Meestal wordt het niet door voedselallergie veroorzaakt.

Bij baby's komt de uitslag vaak voor op de wangen en de kin, soms over bijna het hele lichaam. Bij kinderen zit het in de knie- en elleboogholten en op de polsen, handen en enkels. Door het vele krabben kan het eczeem opengaan. De huid kan dan geïnfecteerd raken. Na verloop van tijd verandert de huid door verdikking en vergroving van structuur.

Constitutioneel eczeem komt vooral voor bij mensen met een algemene allergische aanleg. Er is bij een minderheid van de kinderen met eczeem sprake van een directe relatie met voeding en het chronisch aanwezige eczeem.

Netelroos (urticaria)

Dit heet ook wel galbulten: iets uit de huid omhoogkomende kleine plekjes (bultjes) die kunnen uitgroeien of samenvloeien tot grote ‘plakken'. De plekken zijn wit, met dikwijls een rode rand eromheen, en jeuken sterk. De galbulten blijven kort bestaan maar kunnen op steeds andere plekken terugkomen. Als de galbulten telkens vlak na het gebruik van een bepaald voedingsmiddel ontstaan, kan er sprake zijn van voedselallergie. Vaak wordt er echter geen enkele oorzaak gevonden.

Angio-oedeem (Quincke's-oedeem)

Hierbij lekt vocht uit de kleine bloedvaatjes in het weefsel. Als gevolg hiervan zwelt het weefsel sterk op. Angio-oedeem komt voor op de plaatsen waar de huid en het weefsel een sterke zwelling toelaten, rond de ogen en de lippen. Ook kunnen de handen soms sterk zwellen door angio-oedeem. Een ernstige variant hiervan is het glottisoedeem, dat forse benauwdheid kan geven. Voedselallergie kan een oorzaak zijn van glottisoedeem.

Oogontsteking (conjunctivitis)

Rode, jeukende, tranende ogen. Licht verergert de klachten.

Klachten aan mond en keel

Mogelijke klachten zijn:

• jeuk van de lippen, mond en gehemelte
• zwelling van lip, tong en gehemelte en, soms, ook strottenhoofd

Deze klachten worden ook wel oraal-allergiesyndroom (OAS) genoemd.

"Verschrikkelijk, alsof je allemaal onzichtbare mieren in de mond hebt... Ik sabbel meestal op ijsklontjes, dat helpt nog het beste..."

Algemene klachten

Onderstaande klachten kunnen - net als de eerder genoemde klachten - ontstaan door voedselovergevoeligheid, maar dit hoeft niet. Er zijn nu eenmaal geen ‘typische' klachten voor voedselallergie. Alle klachten kunnen ook een andere oorzaak hebben. Overleg altijd met uw arts als u een van de genoemde klachten heeft.

Gevoel van ‘ziek zijn'

Een algemeen gevoel van ‘malaise': het gevoel ziek te zijn. Dit gaat vaak gepaard met ziekteverschijnselen zoals braken. Soms heeft u alleen het gevoel ‘ziekig' te zijn en zijn er verder geen aanwijsbare klachten.

Moeheid

Moeheid wordt vaak als klacht genoemd. Omdat moeheid erg veel oorzaken kan hebben, is het niet waarschijnlijk dat er een rechtstreeks verband is met voedselallergie. Het kan wel zijn dat u door een allergische reactie last heeft van jeuk, daardoor slecht slaapt en dus moe bent.

Hoofdpijn, migraine

Ook hoofdpijn en migraine zijn veelgenoemde klachten bij voedselallergie. Het verband tussen hoofdpijn en voedselallergie is echter niet duidelijk.

Psychische klachten

Psychische klachten als depressieve gevoelens, slecht concentratievermogen, overactiviteit en ADHD komen bij veel mensen voor, ook bij mensen met voedselovergevoeligheid.

Het is niet waarschijnlijk dat voedselovergevoeligheid deze klachten veroorzaakt. De klachten hangen misschien samen met de vervelende gevolgen van allergie. Bijvoorbeeld: u slaapt slecht door hevige jeuk door voedselallergie. Hierdoor kunt u zich overdag slecht concentreren. Als deze situatie met slecht slapen wat langer bestaat, kunt u depressieve gevoelens krijgen. De gebrekkige concentratie en de depressieve klachten zijn dan geen direct gevolg van uw voedselallergie, maar hebben daar mogelijk indirect mee te maken.

Overactiviteit

Overactiviteit komt vooral bij kinderen voor. Overactieve kinderen zijn beweeglijker dan andere kinderen en kunnen zich slecht concentreren. De grens met ‘normaal maar lastig' gedrag is moeilijk te trekken.

Net als bij andere psychische klachten kan overactiviteit indirect worden veroorzaakt door voedselallergie. Als een kind zich niet lekker voelt, zal het zich immers gemakkelijk op een ander gebied afreageren.

ADHD

Bij overactieve kinderen denken ouders en artsen tegenwoordig snel aan ADHD. ADHD staat voor ‘attention deficit hyperactivity disorder': aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Kinderen en volwassenen met ADHD kunnen zich niet goed concentreren en zijn nogal eens erg druk. Ze maken een spel niet af, praten heel veel en laten anderen niet uitpraten, kunnen moeilijk op hun beurt wachten, doen meteen wat bij ze opkomt, beginnen iets maar maken het niet af enzovoort.

Voorheen werd door sommigen gedacht dat bepaalde voeding een oorzaak kon zijn van ADHD, maar dat idee is verlaten. Bij ADHD is sprake van een aangeboren probleem bij de prikkeloverdracht in de hersenen. Met bepaalde medicijnen kan daarin verbetering worden gebracht. Door deze medicijnen zijn kinderen en volwassenen met ADHD beter in staat zich te concentreren en worden ze vaak rustiger. Behalve medicijnen bestaat de behandeling van ADHD vooral uit het bieden van een duidelijke structuur voor het kind, zowel thuis als op school en op het werk.

Dit wil niet zeggen dat er helemaal geen verbanden zijn tussen voeding en gedrag. Deze zijn er wel. Een kind dat ongezond eet, kan lusteloos of juist overactief zijn. Kinderen met ADHD die ander eten krijgen dan ze gewend zijn, kunnen hier sterk op reageren omdat ze moeite hebben met veranderingen. Het dieet is dan niet de reden van het veranderde gedrag, maar de verandering op zichzelf.