ADHD en verslaving

Verslaving komt vaker voor

Verslaving komt bij mensen met ADHD vaak voor. Volgens het Trimbos-instituut heeft ongeveer 20% van alle verslaafden ADHD. Dat kan een verslaving aan alcohol zijn, maar ook aan hasj, cocaïne, geneesmiddelen of bijvoorbeeld aan gokken.

De ernst van de verslaving verschilt. Soms is het een min of meer beperkte verslaving, die weliswaar hinderlijk en riskant is, maar waarbij iemand nog redelijk kan functioneren, bijvoorbeeld omdat het lukt om te blijven werken. Maar het kan ook volledig uit de hand lopen en leiden tot een verslaving die alle tijd en aandacht opeist, met alle ellende die daarvan het gevolg is.

Experimenteren in de puberteit

Kinderen met ADHD experimenteren vaak al op jonge leeftijd met roken, alcohol en drugs. In de puberteit hebben kinderen sowieso al een grote drang tot uitproberen, kinderen met ADHD hebben dat nog sterker. Bovendien weten ze zich slechter te beheersen: ze hebben een minder krachtige rem op hun gedrag en denken minder goed na over de nadelige gevolgen. Het gevolg is dat ze vaak al op jongere leeftijd met experimenteren beginnen en meer gebruiken dan leeftijdgenoten.

Er is geen direct verband tussen experimenteren met drank en drugs en het ontstaan van een verslaving. Toch is duidelijk dat het experimenteren met alcohol en drugs door kinderen met ADHD een risico inhoudt, omdat zij gevoeliger voor verslaving zijn dan andere kinderen.

Zelfmedicatie

Dat kinderen en volwassenen met ADHD gevoeliger zijn voor verslaving heeft onder meer te maken met de effecten van verschillende middelen op de ADHD-kenmerken. Hasj maakt rustiger, alcohol in eerste instantie ook. Middelen als nicotine, xtc, amfetamine en cocaïne verbeteren de concentratie. Het gebruik van deze middelen komt dus wel eens neer op 'zelfmedicatie': ze helpen om de vervelende kanten van ADHD te dempen.

Meestal co-morbiditeit

Verslaving komt vooral voor bij mensen die naast ADHD nog andere problemen hebben. Dit heet co-morbiditeit. Vaak gaat het om een (antisociale) gedragsstoornis, waarbij naast de ADHD ook sprake is van hinderlijk en regelbrekend gedrag.

Gevolgen

De gevolgen van een verslaving verschillen, afhankelijk van de aard en ernst van de verslaving. Er liggen allerlei problemen op de loer: niet meer naar school gaan, een opleiding afbreken of een baan verliezen, op den duur ernstige gezondheidsproblemen, vaak financiële problemen, regelmatig ook problemen met politie en justitie.

Omgeving

Voor de omgeving is een verslaving erg belastend. Vaak verliezen mensen steeds meer greep op hun naaste naarmate deze meer verslaafd raakt. Bij een ernstige verslaving stapelen de problemen zich op. Vaak proberen mensen in de omgeving te helpen, maar er komt een punt dat dat niet meer kan, zodat ze hun naaste echt los moeten laten. Dat is erg pijnlijk.

En dus?

Een verslaving is altijd een ernstig, moeilijk op te lossen probleem, maar onmogelijk is het niet. Als het lukt om zowel de ADHD als de verslaving zelf aan te pakken, is er kans op herstel. Probeer dat voor ogen te houden: het is mogelijk om een verslaving te beëindigen en weer een leven op te bouwen.

"Het leek voor onze zoon echt het einde van de lijn te zijn. Al die problemen, al jarenlang, en dan ook nog een keer die verslaving... Dat werd te veel. We hebben hem op een gegeven moment losgelaten, uit zelfbescherming... Een paar jaar lang hoorden we nauwelijks iets, af en toe een berichtje, af en toe een nieuwtje via anderen... Altijd slecht nieuws. Ik was er al op voorbereid dat op een dag de politie aan de deur zou staan om te vertellen dat hij dood was. Maar dat gebeurde niet: op een dag stond hij zelf voor de deur. Mager, getekend, maar met leven in de ogen. Afgekickt, opnieuw begonnen, weer een baantje, een huis... Of hij ook met ons een nieuwe start kon maken, vroeg hij. Dat wilden we natuurlijk wel, al heeft het een tijdje geduurd voordat we er werkelijk vertrouwen in kregen. Maar het gaat goed, wonderbaarlijk goed zelfs... Steeds vaker zie ik dat hij vrolijk is, dat hij geniet van dingen, dat hij wil leven in plaats van voor het leven vluchten..."