Lichttherapie

Wat is lichttherapie?

Veel mensen die psoriasis hebben, geven aan dat hun klachten verbeteren als de zon erop schijnt. Het zonlicht beïnvloedt de celgroei en de ontsteking van de huid. Daarom is lichttherapie als behandeling voor psoriasis ontstaan. Bij lichttherapie wordt u blootgesteld aan ultraviolet kunstlicht, soms in combinatie met medicijnen.

Een voordeel van lichttherapie is dat u vaak minder (en soms helemaal niet) hoeft te smeren. Vooral als u uitgebreide psoriasis heeft, is het makkelijker. Een nadeel is dat u tijdens een ‘lichtkuur' een paar keer per week veel tijd kwijt bent aan de behandeling. Vaak gaat u hiervoor naar een dagbehandelcentrum of polikliniek van het ziekenhuis. Soms kunt u lampen (tijdelijk) thuis krijgen.

Bijwerkingen

Een lichtbehandeling wordt meestal niet langdurig gegeven omdat de huid dan sneller kan verouderen. Het is ook mogelijk dat een langdurige behandeling de kans op sommige vormen van huidkanker iets verhoogt. Lichttherapie wordt liever niet aan kinderen voorgeschreven.

Hieronder staan per lichttherapie de belangrijkste bijwerkingen beschreven. In het algemeen geldt: wanneer u veranderingen in uw gezondheid opmerkt en denkt dat deze met de lichttherapie te maken hebben, overleg dan met uw arts. Zeker als u nieuwe klachten krijgt is het aan te raden met uw arts te overleggen.

UVB therapie

UVB therapie betekent behandeling met ultraviolet B licht. Ultraviolet B licht is een bestanddeel van zonlicht. UVB werkt krachtig, zonder diep in de huid door te dringen. U kunt poliklinisch of in een dagbehandelcentrum behandeld worden. Soms kunt u lampen (tijdelijk) thuis krijgen. Overleg met uw dermatoloog of hij of zij thuisbelichting voor u kan aanvragen. Uw zorgverzekeraar kan u meer vertellen over de vergoeding van thuisbelichting.

De klachten verbeteren meestal door UVB. UVB is het bestanddeel van UV-licht dat verbranding van de huid kan veroorzaken. Daarom wordt de huid aan het begin van de behandeling slechts een korte tijd belicht. Naarmate de behandeling vordert, wordt de belichtingstijd langer. Een vorm van UVB lichttherapie is TL01-lichttherapie. Deze is even effectief als de standaardbehandeling, maar is veiliger voor de huid.

Voor een goed resultaat zijn gemiddeld 12 - 18 behandelingen nodig.

Bijwerkingen

Bijwerkingen van lichttherapie kunnen zijn:

• pigmentvorming
• verbranding van de huid
• droge huid met jeuk
• oogontsteking
• opvlammen van een koortslip

PUVA therapie

PUVA staat voor psoraleen-UVA. Deze lichtbehandeling is een combinatie van het medicijn psoraleen (P) en ultraviolet A licht (UVA).

Net als UVB is ultraviolet A licht een bestanddeel van het zonlicht. UVA heeft een zwakkere werking dan UVB, maar dringt wel dieper in de huid door. Het beïnvloedt de celgroei en de ontsteking van de huid en maakt de hoornlaag dikker.

UVA alléén werkt onvoldoende bij psoriasis. Samen met het geneesmiddel psoraleen - PUVA - is echter effectiever dan een behandeling met UVB. Door het soort bijwerkingen van PUVA op de lange termijn, met name de vergrote kans op huidkanker, wordt de voorkeur gegeven aan UVB. Alleen bij onvoldoende effect van UVB wordt PUVA aanbevolen.

De behandeling met UVA gebeurt (net als UVB) meestal in belichtingscabines. U wordt twee tot drie keer per week behandeld gedurende zes tot tien weken. De duur van blootstelling aan het licht wordt geleidelijk opgevoerd.

Er zijn drie soorten PUVA:

• orale PUVA (capsule of tabletten)
• lokale PUVA (emulsie of gel)
• bad-PUVA (badwater)

Orale en lokale PUVA

U krijgt het psoraleen methoxsaleen in de vorm van capsules of tabletten, of als lokale therapie (direct op de huid). Methoxsaleen maakt de huid gevoeliger voor het UVA-licht. In combinatie met UVA-belichting remt het de aanmaak van huidcellen.

Bijwerkingen

• Een of meer op de tien mensen krijgt last van jeuk, huiduitslag (roodheid), donkerder worden van de huid (als gevolg van te veel pigment in de huid) en misselijkheid (bij orale PUVA).
• Bij langdurig gebruik van orale PUVA neemt het risico op huidkanker toe. Dit geldt waarschijnlijk ook voor lokale PUVA en bad-PUVA.
• PUVA therapie kan op de lange termijn vroegtijdige huidveroudering veroorzaken.
• Als u depressieve gevoelens krijgt, neem contact op met uw (huis)arts. Dit kan een bijwerking zijn.

Bijzonderheden

• Vermijd direct zonlicht zo veel mogelijk gedurende minstens acht uur na inname van de capsules of tabletten. Draag beschermende kleding en een zonnebril. Te veel zon kan overgevoeligheid uitlokken. Bij lokale PUVA moet de huid zelfs 12 tot 48 uur beschermd worden tegen zonlicht.
• Gebruik dit middel niet bij zwangerschap of als u of uw partner zwanger wilt worden. Methoxsaleen tast ook het sperma van de man aan.
• Gebruik dit middel niet bij borstvoeding.

Bad-PUVA

Bad-PUVA is een vorm van PUVA waarbij u geen capsules of tabletten hoeft te slikken: het psoraleen wordt toegevoegd aan het badwater. Zo kan het middel rechtstreeks op de huid inwerken en heeft u minder last van bijwerkingen. U gaat vijftien minuten in bad voordat u met ultraviolet A licht wordt behandeld. Voor Bad-PUVA moet u naar een universitair ziekenhuis of een dagbehandelcentrum.

• Na een bad moet de behandelde huid gedurende ten minste 12 tot 48 uur beschermd worden tegen zonlicht.

Een alternatief voor een bad met psoraleen, is een zoutwaterbad. U baadt dan in zout water voordat u een lichtbehandeling krijgt. De zoutkristallen zorgen ervoor dat het licht beter wordt verspreid in de huid. Hierdoor werkt het licht beter in op de psoriasisplekken. Het water zorgt ervoor dat de schilfers loslaten.

"Dat baden en zonnen werkte perfect bij mij. Het kostte wel veel tijd. Drie keer per week naar het dagbehandelcentrum voor een zout bad en wat lichttherapie. Gelukkig had het centrum waar ik naartoe ging goede openingstijden, ik kon er na mijn werk naartoe. Maar soms denk ik: stuur mij maar liever naar zo'n kuuroord aan de Dode Zee voor ‘het echte werk'..."