Klachten voorkómen

Voorkómen is beter (en gemakkelijker) dan genezen

Hier vindt u adviezen die u kunt gebruiken om ongezonde stress te voorkómen. Voorkómen is immers beter dan genezen. Er worden vier adviezen besproken:

• leer stress tijdig herkennen
• leef gezond
• leer anders naar dingen te kijken (relativeren, aandacht voor de positieve kanten)
• leer bewust ontspannen

Deze adviezen zijn zinvol als u in de eerste fase van de stressreactie zit: ze helpen u om zich te ontspannen. Als u in de derde fase zit zullen de adviezen niet helpen: dan heeft u professionele hulp nodig.

Leer stress tijdig herkennen

Veel mensen zijn zich niet echt bewust van hoe ze zich voelen. Spanning kunnen ze als ‘normaal’ gaan ervaren: het is een gevoel dat went. De eerste stap is daarom dat u de verschijnselen herkent die op stress wijzen (zie voorgaande paragraaf).

Als u niet gewend bent om de ontspanning en spanning van uw spieren bewust te ervaren, kunt u veel hebben aan de ontspanningsoefening die u verderop vindt. Deze oefening helpt u niet alleen om te ontspannen, maar ook om het verschil tussen spanning en ontspanning te voelen.

Leef gezond

Gezond leven vergroot uw draagkracht: u bent beter bestand tegen druk. Verderop vindt u uitgebreide informatie over gezond leven.

Leer anders naar dingen kijken (relativeren, aandacht voor de positieve kanten)

Sommige karaktertrekken kunnen u gevoeliger maken voor stress. Een voorbeeld is de neiging om alles foutloos te willen doen. Dit heet ‘perfectionisme’. Omdat u vindt dat u alles perfect moet doen, zet u uzelf onder druk: u stelt hoge eisen aan alles wat u doet. Door gebrek aan tijd, geld of aan kennis is het onmogelijk om alles goed te doen - laat staan perfect.

Relativeren

Door bepaalde karaktertrekken kunt u dus gevoeliger zijn voor stress dan anderen. U kunt uw karakter niet veranderen. Maar wat u wel kunt doen is wat meer relativeren. Met relativeren bedoelen we: de dingen ook eens van een andere kant bekijken.

Door af en toe te relativeren, zet u uzelf minder snel onder druk. Relativeren helpt om de dingen wat minder zwaar te laten wegen. U kunt bijvoorbeeld denken: ik moet deze klus beslist vandaag af hebben… Met zo’n uitspraak zet u uzelf onder druk. U kunt ook denken: ik zal mijn best doen om dit klusje vandaag af te maken, maar misschien lukt het me pas morgen… Hiermee zet u uzelf veel minder onder druk.

Aandacht voor de positieve kanten

Naast het relativeren is het ook belangrijk dat u zich bewuster maakt van de dingen die u wél heeft, die u wél lukken, die u wél kunt en die u wél heeft afgekregen. Kortom: uw blik richten op de positieve zaken in uw leven (positieve focus). Hierdoor zult u zich meer tevreden voelen, meer voldaan, en dat geeft energie, waardoor uw draagkracht makkelijker op peil kan blijven.

“Met een vriendin doe ik vaak het helaas-maar-spel. Ik weet niet of het echt zo heet, maar zo noemen wij het. Eerst mag je iets negatiefs zeggen, daarna geef je er een positieve draai aan. Je begint bijvoorbeeld met: ‘Helaas heb ik lupus…’ en dan ga je verder met ‘…maar gelukkig ga ik er niet dood aan.’ Of: ‘Helaas heb ik vreselijke pijn…’ en ‘…maar gelukkig gaat ie ook weer over.’ Het klinkt een beetje suf nu ik het zo vertel, maar je moet het maar eens proberen. Als wij het met z’n tweeën doen worden we er vaak ontzettend melig van. Het wordt dan een soort wedstrijdje flauwe opmerkingen maken en het eindigt ermee dat we de slappe lach krijgen. Maar toch werkt het. Als je het vaak doet wordt het een soort automatisme en krijg je vanzelf meer oog voor de positieve kanten van het leven.”

Een cursus of training zoeken

Gemakkelijker gezegd dan gedaan, denkt u nu misschien. U kijkt al jaren op een bepaalde manier tegen de wereld aan, en het valt niet mee om dat zomaar te veranderen. Als het u moeite kost om negatieve gedachten ‘uit te schakelen’ kunt u hier hulp bij zoeken. U kunt bijvoorbeeld contact zoeken met een cognitief therapeut of een cursus ‘Mindfulness’ doen. In beide gevallen leert u uw stemming te beïnvloeden.

Leer bewust ontspannen

Het belangrijkste advies is: leer bewust ontspannen. Als u regelmatig ontspant kunt u veel beter stress verdragen.

Besteed aandacht aan uw sociale contacten

Goede contacten met anderen blijken een sterk middel om ongezonde stress te voorkómen. Mensen om u heen geven u genegenheid en warmte en als dat nodig is kunnen zij u helpen met raad en daad. En: in het gezelschap van vrienden is het makkelijker om te ontspannen.

Doe dingen waar u plezier in heeft

Zeker in tijden van drukte en spanning schieten de ‘leuke dingen’ er snel bij in. We zeggen een avondje theater af omdat we willen overwerken, we slaan het voetbal over omdat er nog zo veel klussen gedaan moeten worden, we gaan toch maar weer naar een verplichte verjaardag in plaats dat we een strandwandeling maken...

Maak er een punt van om regelmatig dingen te doen die u leuk en ontspannend vindt. Een sport doen, in de tuin werken, met vrienden uit eten, naar de film gaan: het maakt niet uit wat u doet, als u er maar plezier aan beleeft.

“Muziek is voor mij erg belangrijk. Gelukkig is dat iets waar ik altijd van kan genieten, hoe beroerd ik me ook voel. Iedere middag na de lunch neem ik een half uurtje voor mezelf. Dan ga ik in mijn luie stoel zitten en gaat mijn favoriete cd in de speler. Daar luister ik dan naar met mijn ogen dicht. Heerlijk, wat rust ik daar van uit. Dat half uur is van mij, dat neemt niemand me af.”

Beweeg

Sporten en bewegen zijn uitstekende manieren om te ontspannen.

Roken is géén manier om te ontspannen

Veel rokers ervaren het roken als een middel om te ontspannen. Dat is vreemd, want roken leidt juist tot een stressreactie van het lichaam: de hartslag gaat omhoog en de bloeddruk neemt toe. Wat rokers als ‘ontspanning’ ervaren, is dan ook iets heel anders: het is de bevrediging van hun verslaving en misschien ook het aangename gevoel van het contact met mederokers.

Probeer geen kalmerende medicijnen en slaappillen te gebruiken

Als u erg gespannen bent kunt u in verleiding komen om kalmerende middelen of slaappillen te gaan gebruiken. Deze middelen zijn echter alleen bij uitzondering nuttig. Als u ze lange tijd gebruikt, zijn ze ongezond. U kunt er afhankelijk van worden en de bijwerkingen zijn vaak niet mis. Slaappillen maken u vaak suf, terwijl de kwaliteit van uw slaap achteruit gaat.

Deze middelen zijn alleen geschikt om een korte periode van grote spanning te overbruggen. Gebruik deze medicijnen alleen in overleg met uw arts.

Doe een ontspanningsoefening

Veel mensen leren om ontspanningsoefeningen te doen. Deze oefeningen maken u bewust van spanning in uw lichaam en leren u om deze spanning ‘los te laten’. U kunt ontspanningsoefeningen leren van uw fysiotherapeut. Ook op internet zijn zulke oefeningen te vinden. Een nuttige website is www.ggzdrenthe.nl (kijk bij Service).

Meer informatie

Fonds Psychische Gezondheid

Het Fonds Psychische Gezondheid geeft informatie over allerlei psychische aandoeningen, waaronder stress. Zie de website www.psychischegezondheid.nl.

Korrelatie

Bij Korrelatie (0900 – 14 50, € 0,15 pm) kan iedereen terecht met vragen over psychische problemen. U wordt te woord gestaan door deskundige vrijwilligers. U kunt ook chatten of vragen stellen per e-mail, zie www.korrelatie.nl.