De behandeling in grote lijnen

Bij de aanpak van chronische rugklachten staat uw hulpvraag centraal. Waarin voelt u zich belemmerd? In de uitoefening van uw werk, hobby's, huishoudelijke taken, sport...?

De behandeling bestaat uit veel onderdelen

Omdat chronische rugpijn zoveel gevolgen heeft, richt de behandeling zich op veel verschillende zaken. Deze zaken worden hieronder in grote lijnen beschreven, zodat u een overzicht heeft.

Bij de behandeling staan uw concrete pijnklachten centraal. Daarnaast is er aandacht voor uw eigen gedachten, emoties en verwachtingen rond uw pijn.
Over de verschillende invalshoeken (biomedisch, psychisch en sociaal) kunt u hier meer lezen.

Chronische pijnklachten

Voor mensen met chronische pijnklachten zijn er behandelingen waarin het adequaat leren omgaan met de pijnklachten centraal staat. Daarnaast richt de aanpak zich op:

het verminderen van bijkomende problemen en beperkingen in het dagelijks leven.
het bevorderen van inzicht in de klachten en de zelfredzaamheid (coping).
weer plezier krijgen in bewegen.
de kwaliteit van bewegen verbeteren.
de lichamelijke belasting leren verdelen.

Gedachten en gevoelens

De gedachten die u heeft over uw rugklachten - en de gevoelens die dit oproept - kunnen een belemmering zijn om weer actief te worden. Een voorbeeld is: als ik beweeg, beschadig ik mijn rug... Dit is een gedachtegang die veel mensen met pijn hebben. Pijn veroorzaakt angst om te bewegen. U bent bang zijn dat u iets beschadigt en om die reden gaat u misschien minder bewegen of zo min mogelijk. Kortom, de gedachte die u heeft (bewegen veroorzaakt schade) leidt tot een bepaalde emotie (angst) en tot een bepaald gedrag (u gaat bewegen uit de weg). Dit gedrag is begrijpelijk, maar staat uw herstel in de weg: pijnvermijdend gedrag zorgt ervoor dat uw rugklachten juist in stand worden gehouden.

Het loont de moeite na te gaan of u ook zulke gedachten en gevoelens heeft. Later wordt beschreven hoe u dit kunt doen.

Leren ontspannen

Stress kan bij mensen die langdurig pijn hebben een negatieve rol spelen. Stress hoort bij het leven en is op zichzelf niet schadelijk, maar wel als deze te lang duurt - en dat is precies wat er bij langdurige pijn aan de hand kan zijn.

Vicieuze cirkel

Stress en rugklachten kunnen elkaar in stand houden. Stress kan de pijn verergeren als u krampachtiger gaat bewegen. Andersom is pijn een reden om meer stress te hebben. Zo versterken ze elkaar en kan er een vicieuze cirkel ontstaan.

Oorzaken en gevolgen stress

Stress kan schadelijke gevolgen hebben als u zich niet regelmatig ontspant. Uw spieren zijn dan voortdurend een beetje aangespannen, meestal zonder dat u dat merkt. Zelfs tijdens het slapen ontspannen de spieren niet meer.

Dit kan verschillende redenen hebben. Als u bang bent te bewegen, beweegt u krampachtig: door uw spieren aan te spannen zet u zich als het ware schrap tegen de pijn. Maar stress kan ook te maken hebben met de gevolgen van langdurige rugpijn: problemen met uw partner, op het werk, somberheid enzovoort.

Het kan daarom lonen om beter met stress om te leren gaan.

Actiever worden

Het hoofddoel is om weer (meer) actief te worden. Hoe u dit gaat doen, hangt af van uw hulpvraag. Wilt u meer kunnen doen in het huishouden? Wilt u langer kunnen wandelen dan bijvoorbeeld een kwartier? Wilt uw meer uren gaan werken?

Een plan maken

Het is aan te raden om een plan te bedenken. U kunt samen met uw hulpverleners een overzicht maken waarin staat welke activiteiten u graag weer zou willen oppakken, hoe u dit doet en wanneer u dit doet. De uitvoering van dit plan kunt u bijhouden door een dagboekje te gebruiken.

Actief worden en gedrag veranderen

In het plan staat uw dagelijks leven centraal. Samen met de fysio-, oefen- en/of ergotherapeut bekijkt u bijvoorbeeld bij welke dagelijkse activiteiten u problemen ondervindt. De ergotherapeut kan u vervolgens adviseren over de aanpak. Zij kunnen aangeven op welke wijze u de activiteiten over de dag of week kunt verdelen en of u bepaalde activiteiten misschien op een makkelijkere manier kunt uitvoeren. Zo kunt u uw activiteitenprogramma systematisch opbouwen.

Psycholoog of gedragstherapeut

Eerder heeft u kunnen lezen dat gedachten over pijn uw pijnklachten in stand kunnen houden. U kunt bijvoorbeeld erg bang zijn voor bewegingen omdat u denkt dat bewegingen uw rug beschadigen. Door deze angst gaat u minder of anders bewegen, waardoor uw klachten niet overgaan, en zelfs erger worden.
Bij dit soort problemen kan Cognitieve Gedragstherapie (CGT) helpen. Hiervoor kunt u terecht bij een psycholoog, gedragstherapeut of gespecialiseerde fysiotherapeut.

Oefeningen

Het doen van oefeningen is een onderdeel van de aanpak van rugklachten. Oefeningen kunnen u helpen om beter te functioneren. Het verschilt per persoon op welke manier er wordt geoefend/getraind. moeten worden: overleg hierover met uw fysiotherapeut of oefentherapeut. Hij of zij kan u ook de bijbehorende oefeningen leren.

Het oefenen gaat volgens een schema: iedere dag doet u een beetje meer. U doet de oefeningen bijvoorbeeld een aantal keer extra of houdt een beweging langer vol. Op sommige dagen zal het oefenen u meer moeite kosten dan anders. Probeer u dan toch aan uw schema te houden: alleen dan bouwt u op! Eventueel kunt u wel wat vaker pauze nemen tijdens het oefenen of de oefening op meer ontspannen wijze uitvoeren. Zorg ervoor dat de stappen in het schema niet te groot zijn en dat u ze niet te snel neemt. Maak (samen met uw fysio- of oefentherapeut) een realistisch schema en ga regelmatig na of het opbouwen goed gaat.

Partner en gezin

Ook voor uw partner (en andere naasten) kunnen uw rugklachten gevolgen hebben. Misschien neemt uw partner bepaalde taken van u over, zoals de verzorging van de kinderen. Dit is ongetwijfeld goed bedoeld, maar het kan averechts werken. Door allerlei werkjes van u over te nemen, raakt u immers steeds meer beperkt in het uitvoeren van uw dagelijkse activiteiten. Bovendien: door steeds minder te doen gaat uw belastbaarheid steeds verder achteruit. Daarnaast wordt dan juist gevoeliger voor pijn.

Seksualiteit

Uw rugklachten kunnen gevolgen hebben voor uw seksleven, zeker als u uit angst voor 'schade door bewegen' moeite heeft met bewegen. Mogelijk heeft u minder plezier in het vrijen. Misschien gaat u op den duur het vrijen zelfs uit de weg. Dat kan tot spanning leiden met uw partner.

Voor veel mensen is seks een belangrijk deel van het leven, niet iets dat zomaar kan ophouden. Als uw rugpijn seksuele problemen veroorzaakt, is het aan te raden deze problemen aan te pakken.

"Vrijen deed steeds meer pijn. Ik kon eigenlijk alleen nog maar vrijen als ik op mijn rug lag en niet te veel bewoog. En dan nog was ik bang dat ik door mijn rug zou gaan of zo. De lol ging er dus wel van af... Echt balen, want seks is voor ons allebei best belangrijk..."

Werk

Een belangrijk onderdeel van de aanpak van chronische rugklachten is ‘re-integratie': weer aan het werk gaan. Het kan een moeilijk onderdeel zijn, omdat er veel aspecten aan ten grondslag kunnen liggen: het kan te maken met werk'belasting' (zowel fysiek als mentaal), met een ander dagritme, nieuwe collega's, uw inkomen enzovoort.

Werkgevers moeten tegenwoordig veel doen om mensen aan het werk te houden, ook als ze lichamelijke klachten hebben. Hierbij worden zij financieel ondersteund door de overheid. Dit betekent dat er veel mogelijkheden zijn om weer aan het werk te gaan - óók voor mensen die al lange tijd rugklachten hebben.