Over stress

Onder druk staan

Stress wil zeggen dat u onder druk staat. U voelt dat als een bepaalde (lichamelijke of geestelijke) spanning. Stress kan allerlei oorzaken hebben: grote drukte op het werk, een ruzie, in de file staan, een examen doen - ga maar door. Omdat er zoveel redenen kunnen zijn voor stress, heeft iedereen er geregeld mee te maken.

Stress is op zichzelf positief

Hoewel stress voor veel mensen een negatieve klank heeft, is het op zichzelf juist een positief verschijnsel. Stress heeft een stimulerende werking: het lichaam zet zich schrap om een goede prestatie te leveren. In veel situaties helpt stress ons dus om goed te presteren.

Langdurige, overmatige stress

Stress heeft een slechte naam omdat mensen bij stress doorgaans denken aan langdurige, overmatige stress - en dat kan inderdaad schadelijk zijn. Een drukke week op het werk is geen punt. Een ontspannen weekend is dan voldoende om weer nieuwe energie op te doen. Het wordt moeilijker als we in het weekend geen tijd hebben om te ontspannen en uit te rusten. Het wordt nog moeilijker als er nog een drukke week volgt. Op die manier loopt de stress op. De prestaties gaan achteruit en als we niet oppassen ontstaat er (lichamelijke, geestelijke) schade.

Stressreactie

Het lichaam reageert op stress. De bloeddruk gaat omhoog, de lichaamstemperatuur neemt toe, we ademen sneller en de spieren spannen zich aan. Bovendien concentreren we ons beter en denken we helderder na. Deze reactie op druk heet ook wel de stressreactie.

De stressreactie kost energie. Om die energie weer op te bouwen is het nodig dat we bijtijds ontspannen en rust nemen. Als dat niet lukt, loopt stress te veel op of houdt ze te lang aan. Veel mensen ervaren dit soort stress als onaangenaam. Ze worden chagrijnig of nerveus. Het lichaam begint te protesteren: buikpijn, hoofdpijn, zweten en een versnelde hartslag zijn veel voorkomende symptomen.

Uitputting

Naarmate de stress hoger oploopt of langer aanhoudt, worden de klachten ernstiger. Omdat u lange tijd meer energie verbruikt dan opbouwt, raakt u geleidelijk uitgeput. Op den duur kan dat leiden tot overspannenheid of burn out. Bij burn out komen veel verschillende klachten voor, maar de kern is dat u ‘op' bent: u bent uitgeput.

Persoonlijke grenzen

Waar precies het omslagpunt ligt tussen gewone en ongezonde stress verschilt per persoon. Het heeft veel te maken met karakter. De een maakt zich druk om kleine dingen, de ander blijft laconiek terwijl er rampen gebeuren. De derde kan zich gemakkelijk ontspannen, terwijl nummer vier eigenlijk altijd gespannen is. Maar waar de grens ook ligt, er is wel een grens: vroeg of laat richt stress bij iedereen schade aan.

"Waar zou ik me druk om moeten maken?... Ik heb een huis. Ik heb geld om eten en kleren te kopen. Ik heb een lieve vrouw. Eén van mijn kinderen is gescheiden, maar inmiddels weer verliefd. Ik ben niet helemaal gezond, maar meestal voel ik me redelijk goed. Ik heb dingen om handen. Vandaag schijnt de zon niet, maar morgen misschien wel weer... Tel uw zegeningen, zei mijn vader altijd, tel ze één voor één... Nee hoor, ik maak me niet druk: ik zou niet weten waarom..."