Weer actief worden

Eerst de gevolgen aanpakken

Chronische rugklachten hebben gevolgen voor de kwaliteit van uw leven. Ze veroorzaken problemen bij het uitoefenen van uw dagelijkse activiteiten, thuis op het werk of bijvoorbeeld tijdens het sporten.

Medisch gezien zijn a-specifieke chronische rugklachten vrij onschuldig, omdat er meestal geen sprake is van grote schade aan de rug of een ernstige aandoening.

Verschillende soorten pijn

De ene pijn is de andere niet. Er zijn verschillende oorzaken voor pijn:

• Weefselbeschadiging, bijvoorbeeld door het scheuren van een enkelband. Dit heet weefselpijn (nociceptieve pijn).
• Beschadiging van een zenuw of de schede hieromheen. Dit heet zenuwpijn (neuropathische pijn) en kan spontane pijnprikkels veroorzaken.
• Overgevoeligheid van het zenuwstelsel. Wanneer u gevoelig wordt voor pijnprikkels die gewoonlijk niet pijnlijk zijn, heet dit sensitisatie: zwakke pijnprikkels worden versterkt doorgegeven.

Chronische pijn ontstaat door een samenspel van deze verschillende soorten pijn. Hier kunt u meer lezen over de gevolgen van langdurige pijn voor het zenuwstelsel.

Bij de aanpak staan de gevolgen voorop, daarnaast het leren omgaan met pijn. Het doel is om op allerlei gebied weer actief te worden. Dit gebeurt stap voor stap, met hulp.

Welke belemmeringen ondervindt u om weer actief te worden? Tijdens het stellen van de diagnose is het antwoord op deze vraag boven tafel gekomen. Omdat bij iedereen andere factoren een rol spelen, verschilt de aanpak van persoon tot persoon. Veel mensen vinden het moeilijk om te begrijpen waarom de aandacht naar de gevolgen uitgaat. Ze willen van hun pijn af, de gevolgen komen daarna wel.

Maar hoe moet het dan met de pijn?

Het klinkt gek en misschien zelfs beangstigend: dat het niet meer gaat om het aanpakken van de pijn, maar om de gevolgen ervan. Waar het om gaat is dat het aanpakken van de gevolgen van de pijn effectiever is dan het aanpakken van de pijn zelf. Het zijn juist de gevolgen van uw pijn die hebben geleid tot een negatieve spiraal (steeds meer klachten). Dus: door de gevolgen aan te pakken, doorbreekt u die spiraal. De eerste stap is dus om de gevolgen aan te pakken.

Goede voorlichting

De volgende stap is om ook daadwerkelijk actief te worden en dit te blijven. U krijgt informatie over chronische rugklachten. Wat houdt dit precies in en hoe kunt u de pijn verlichten?

Voor goede adviezen kunt u terecht bij uw huisarts, fysiotherapeut of oefentherapeut, maar ook op internet. Zie:

• de online cursus van de Retrain Pain Foundation: 'Moe van het wachten tot de pijn over gaat?'
• de Pain-toolkit en de Zorgstandaard Chronische Pijn op de website van het samenwerkingsverband Pijnpatiënten naar één stem.

Actief worden

In de praktijk betekent 'het aanpakken van de gevolgen' dat u weer actiever moet proberen te worden. Het doel is dat u activiteiten die u door uw pijn heeft laten vallen, stapsgewijs weer oppakt, net zo lang totdat u weer een normaal activiteitenniveau heeft bereikt. Dat kan van alles betekenen, van het weer oppakken van een hobby tot weer aan het werk gaan, en van het weer uitlaten van de hond tot weer op de fiets naar de winkel gaan. Elders leggen we uit hoe u dat het beste kunt doen.

U bent zelf uw belangrijkste 'behandelaar', want u bent degene die weer aan het werk gaat, oefent, eventueel gesprekken voert met een psycholoog enzovoort. Maar: er is veel hulp beschikbaar. Uw huisarts, de ergotherapeut, de fysiotherapeut, de oefentherapeut Cesar of Mensendieck, de bedrijfsarts, de psycholoog en anderen kunnen veel voor u doen. Vaak hebben ze de rol van 'coach': ze helpen u bij het verbeteren van de kwaliteit van uw leven.

Oefentherapie

U leert onder begeleiding van de fysiotherapeut of oefentherapeut een aantal oefeningen. Bij de oefeningen neemt de fysiotherapeut of oefentherapeut vaak uw dagelijks leven als uitgangspunt. Als u bijvoorbeeld moeite heeft met bukken of tillen, of met uit bed komen of aankleden, dan oefent de therapeut deze dagelijkse activiteiten en bewegingen met u. De bedoeling is dat u zo snel mogelijk weer verder kunt met de dingen in het leven die voor ú belangrijk zijn. Deze aanpak heet ook wel functionele oefentherapie of ADL-training. ADL staat voor 'Activiteiten van het Dagelijks Leven'.

De oefeningen kunnen ook gericht zijn op het versterken van bepaalde spieren, bijvoorbeeld de (romp)spieren. Stap voor stap gaat u intensiever oefenen. Vervolgens blijft u oefenen om de spieren in een goede conditie te houden.

Begeleiding bij het omgaan met pijn

Als u erg somber en lusteloos wordt door de pijn kan Cognitieve Gedragstherapie (CGT) helpen. Hierbij helpt een therapeut u leren omgaan met negatieve gedachten over uw rugpijn. U leert dan hoe u invloed kunt hebben op wat u denkt, doet en voelt.  

Hulp bij uw dagelijkse activiteiten

Als u problemen ondervindt in het uitvoeren van alledaagse handelingen kunt u ook terecht bij een ergotherapeut. Ook deze hulpverlener stelt uw dagelijks leven centraal bij de behandeling. De problemen kunnen liggen op het gebied van zelfzorg, huishouden, school/werk of vrije tijd. De ergotherapeut kijkt samen met u bij welke activiteiten uw klachten optreden. Zo nodig geeft de therapeut u advies over hoe u prettiger kunt bewegen. Soms is het advies gericht op een aanpassing in de woning of op de werkplek. U kunt denken aan een verhoogd aanrecht of een bureaustoel die u op verschillende manieren kunt instellen. Wanneer het u niet lukt om uw dagelijkse bezigheden weer op te pakken, kan de ergotherapeut helpen bij het stapsgewijs opbouwen van uw activiteitenprogramma. Daarbij ligt de nadruk steeds op activiteiten die voor u belangrijk zijn.

De kans op succes is groot!

Chronische rugklachten de baas worden is een kwestie van aanpakken: hard werken en doorgaan. Hierbij wordt u geholpen door eerder genoemde hulpverleners. Uw kans op succes is groot: de ervaring leert dat veel mensen met chronische rugklachten hun kwaliteit van leven sterk kunnen verbeteren. Het blijkt dat een plezierig en bevredigend leven goed mogelijk is, zonder dat rugklachten hierin de hoofdrol spelen.

"Ik heb nog steeds pijn, maar die staat niet meer op de voorgrond. Ik zit lekker in mijn vel en de pijn beheerst mijn leven minder. Ik ga met plezier naar mijn werk en ga twee keer per week zwemmen. Héérlijk..."